Karvaš, Peter (1920–1999) Works   hu sk

Biography

Slowaaks prozaschrijver en toneelschrijver (25. 4. 1920 Banská Bystrica – 28. 11. 1999 Bratislava)
Peter Karvaš werd geboren in de Midden-Slowaakse stad Banská Bystrica in een intellectueel milieu met een sterke oriëntatie op kunst. Zijn moeder was kunstschilder, zijn vader arts. Zijn grootvader was de bekende Slowaakse modernistische schilder Dominik Skutecký (1849-1921). Dit milieu beïnvloedde Karvaš sterk wat later zijn beschavingsniveau en zeker ook zijn hoge inschatting van de status van de intellectueel tot stand bracht. Zijn gymnasiale jaren (1930-1938) bracht Karvaš door in zijn geboorteplaats.
Na zijn middelbare school vertrok Karvaš naar Praag, waar hij een jaar de Hoge Technische School („Vysoké školení technické“) volgde (1938-1939). In de drie jaar die daarop volgde, werkte hij als fotograaf en ambtenaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij van 1941-1942 als „niet arisch“ in een werkkamp geïnterneerd. Later nam hij deel in het Slowaakse verzet en in de zomer 1944 vocht hij in de Slowaakse nationale opstand tegen het fascisme.
Direct na de oorlog studeerde Karvaš aan de Filosofische Faculteit in Bratislava. Na zijn studie werkte hij van 1949-1950 als Tsjecho-Slowaaks cultuurattaché in Boekarest, daarna, van 1950-1952, als ambtenaar aan het Slowaaks ministerie van cultuur en in de periode 1952-1956 werkte hij als secretaris van het Verbond van Slowaakse Schrijvers. Lange tijd, in de periode 1956-1974 doceerde hij aan de Theaterfaculteit van de Hogschool voor Musische Kunsten (VŠMU) in Bratislava, en van 1974-1980 was hij medewerker aan een researchinstituut voor cultuur. Sinds 1980 is hij gepensioneerd.
Al tijdens zijn middelbare schooltijd publiceerde Karvaš in kleinere studenten- en cultuurtijdschriften. Zijn literaire debuut, in 1945 gepubliceerd, was Most. Dit boek bestaat, afgezien van een verzameling van zijn dagboeken uit de tijd van het verzet, ook uit naoorlogse reportages. Eveneens in 1945 publiceerde hij zijn eerste toneelstuk, Meteor en in de jaren die daarop volgden verschenen van zijn hand ook twee verhalenbundels: Niet prístavov (Geen havens, 1946) en Polohlasom (Halfluid, 1947).
Kort na het verschijnen van deze twee bundels kwamen ook zijn grote historisch-sociale romans op de markt: Toto pokolenie (Deze generatie, 1949) en Pokolenie v útoku (De generatie slaat een offensief af, 1952). Deze genres – toneelstukken, romans en verhalen – maakten hem in de literaire wereld populair. Karvaš kan worden beschouwd als de vruchtbaarste naoorlogse Slowaakse schrijver.
Afgezien van de fictionele geschriften publiceerde Karvaš ook theoretische verhandelingen over toneel. Daarnaast was hij actief als dramaturg en scriptschrijver voor theater, en later ook voor televisie. Hij schreef ook blijspelen als: Spolok piatich „P“ (Bond van vijf „P“ 1946); Hanibal pred bránami, (Hannibal ante portas 1949); Ľudia z našej ulice (Mensen uit onze straat 1951); Diplomati (Diplomaten 1958); Veľká parochňa (De grote pruik 1964) en treurspelen waaronder: Polnočná omša (De nachtmis 1959); Absolútny zákaz (Het absolute verbod, 1969); Vypočúvanie (Het verhoor, 1969)
Als prozaschrijver schiep Karvaš binnen de Slowaakse literatuur een nieuw literair genre – de apocriefen. In dit genre is hij, in Slowakije, de enige vertegenwoordiger met de volgende verhalen: Čert nespí (De duivel slaapt niet, 1954), Čertovo kopýtko (Duivels hoef, 1957), Maľovať čerta na stenu (De duivel op de muur schilderen, 1970), Kniha úľavy (Het boek van opluchting, 1970) en drie delen van Humoresky a iné kratochvíle (Humoresken en andere tijdverdrijven, 1984, 1986 en 1989).