Ajvaz, Michal (1949–) Works Bibliography   de en hu cz

Biography

Michal Ajvaz (ur. 30 X 1949 r. w Pradze) – czeski poeta, prozaik, krytyk i eseista. Ukończył studia (bohemistyka i estetyka) na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola (1974). Po studiach imał się rożnych zawodów: był pracownikiem fizycznym w domu kultury, dozorcą, nocnym stróżem, badał podziemne zasoby wodne. Od 1996 r. przez kilka lat pracował jako redaktor czołowego czasopisma społeczno–kulturalnego, tygodnika „Literární noviny”, w którym często ogłaszał teksty krytycznoliterackie. Publikował również w innych periodykach prace poświęcone zarówno literaturze, jak i filozofii i estetyce. Zadebiutował tomem wierszy Vrazda hotelu Intercontinental, 1989 (Morderstwo w hotelu Intercontinental). Jego wiersze można by nazwać poezją prozaika, gdyż autor opiera się w nich na anegdocie: w dobrze znanej rodakom autora praskiej scenerii dzieją się rzeczy zgoła niezwykle. Również w debiucie prozatorskim Ajvaza, tomie opowiadań Návrat starého varana, 1991 (Powrót starego warana), dominuje nieskrępowana żadnymi pętami wyobraźnia. Pierwszą powieścią Ajvaza jest Druhé mesto, 1993 (Inne miasto). Akcja książki rozpoczyna się w praskim antykwariacie, gdzie narrator znajduje książkę, drukowaną literami nieznanego alfabetu. Powieść Ajvaza (podobnie zresztą jak wcześniejsze opowiadania) niewątpliwie wykazuje wiele z cech przypisywanych dziełom postmodernistycznym (np. świat widziany jako amalgamat niezhierarchizowanych znaczeń i wartości, łączenie bardzo różnych pierwiastków stylistycznych i cech gatunkowych, skłonność do mistyfikacji, intertekstualność). Czytelnika ujmuje przede wszystkim znakomicie wykreowany nastrój i osadzenie w określonym miejscu, zderzenie egzotycznej i tajemniczej wizji „innego miasta” z konkretem ulic i placów współczesnej stolicy Czech. W dwu opowieściach Ajvaza wchodzących w skład tomu Tyrkysový orel, 1997 (Turkusowy orzeł) podana zostaje w wątpliwość realność naszego bytu i naszego świata czy przynajmniej jego wyjątkowość w stosunku do innych możliwych światów, na przykład świata snów.
Najnowsze publikacje pisarza to powieść Zlaty vek, 2002 (Złoty wiek) i książkowy esej Sny gramatik, záře písmen. Set'aí s Jorgem Luisem Borgesem, 2003 (Sny gramatyk, światło liter. Spotkania z Jorge Luisem Borgesem). W Złotym wieku mamy do czynienia z portretem innej cywilizacji. Wzorując się na opisach etnografów i podróżników, badających egzotyczne społeczności i lądy, Ajvaz przedstawia fikcyjny lud zamieszkały na fikcyjnej wyspie.
Polskie przekłady poezji i prozy Ajvaza drukowały m. in. „Kresy”, „Kwartalnik Artystyczny”, „Przegląd Artystyczno–Literacki” i „Zeszyty Literackie”. Wkrótce wydawnictwo Pogranicze ogłosi w jednym tomie tłumaczenie trzech pierwszych książek pisarza.