Stasiuk, Andrzej: Versek (Wiersze Magyar nyelven)
Wiersze (Lengyel)1. Tak, tu powinniśmy przychodzić, do próżnych i surowych wnętrz. Dziś, kiedy nie mamy nic do przyniesienia, nic co by miało ciężar, nic prócz ciężarów własnych które nikomu nigdy na nic. Powinniśmy przychodzić tuż przed świtem gdy za miastem słychać płacz pociągów, ptaki jeszcze śpią a ciemności został ledwo skrawek; gdy nikt nie odbiera telefonów, wtedy gdy nie zastaniemy tu nikogo. Po jakiejś długiej nocy gdy strach nas budzi lecz już nie umiemy się przestraszyć i po prostu, w butach, idziemy sprawdzić czy nikt nie stoi w przedpokoju. Lecz tam jest pusto, tak samo dalej, aż dochodzimy do samego końca świata. 2. Syf płynie rzeką. Most się przyzwyczaił. Nie próbuje podnieść i otrząsnąć żadnej ze swych kilku nóg. W górze biegu kobiety pielęgnują swoje ciała. Nad czarnym Śródmieściem powieka chmur czerwieni się z niewyspania. Ze mną też nie lepiej: To stare podejrzenie, że tylko sen nas dzieli od nieśmiertelności. 3. Przychodzi mi do głowy Pierwszy telefon z którego dzwoniłem w różne strony miasta: Brzękliwa budka z metalu i luźnego szkła w ciemnej uliczce. Pierwsze zdziwienie, że słyszę głosy ludzi których nie widzę i nigdy nie zobaczę. Kręciło się przypadkowy numer by powołać istnienie. I zaraz potem je unicestwić przy pomocy staroświeckiej dźwigni. Lata siedemdziesiąte, zabawa za złotówkę. 4. Dziesięć lat temu stałem na balkonie wieżowca. Ogień spadał na domy w Śródmieściu, płonęły, zwęglały się jak czarne zabawki, potem przyprószył je popiół wieczoru i pełgały już tylko atramentowe światła glin i karetek. Jak każdy niegrzeczny chłopiec myślałem wtedy o apokalipsie. 5. Dziesięć lat temu... dziesięć... Sierść miasta wciąż się tli; swąd. Nawet pies nie rozpozna tutaj swoich śladów. Więc może tylko przeprowadzam podszyty strachem eksperyment z czasem, który ma trwać w powietrzu niczym kontur drzwi przez które kiedyś można było wybiec na podwórko. 6. Przyjechałem tutaj szukać swoich śladów. Nie dało się zabrać wszystkiego. W parkach już czai się listopad, po tamtej stronie mostu zaczyna się koniec wieku i przeczucia pewnie znowu sobie ze mnie zakpią. Zdarzenia ocierają się o skórę jak pies z kotem w związku tyleż ścisłym, co niewyjaśnionym. Linia wieżowców w Śródmieściu ma wyrazistość mojego elektrokardiogramu. 7. Nie ma już tych starych ulic, więc i ja przepadłem. Słońce jak czerwona gąbka próbuje wessać rzekę, w wiklinach menele piją wino. Stoję na moście i patrzę jak wieczność ich obejmuje i układa się na trawie. Czas który zaczyna się w dowolnym miejscu jest nieskończonością. Przyjechałem tu i zaraz wyjeżdżam. Czym różni się zburzenie miasta w przestrzeni od zburzenia w czasie? Pluję do rzeki i pstrykam niedopałkiem: Tylko tym, że to drugie jest nie do udowodnienia. 8. Mam trzydzieści trzy lata, z turkotem wyprzedza mnie tramwaj, ludzie patrzą, nikogo prócz mnie nie ma jak sięgnąć okiem. Idę sam przez szarzejący ekran nieba, przetrząsam kieszenie i żeby zyskać trochę sensu zapalam papierosa. Po chwili oni są już dalej i mogę go wyrzucić. Słońce wisi jak grosik nad skarbonką miasta. Trzydzieści trzy lata. 9. Zapada zmierzch. Miasto na tamtym brzegu przypomina tarkę do warzyw w której pali się ogarek świecy. Trzeba jakoś sobie radzić z wyobraźnią. Połowa mostu i połowa życia, egzystencja szuka pociechy geometrii. Parasol nocy otwiera się nad Pragą, na Wolę spadają ostatnie krople dnia. 10. Dziesięć przykazań, siedem grzechów, trudno ustalić liczbę kombinacji niemniej jednak sprawa całkiem wykonalna. Więc tylko tyle? Tyle, jeśli nie liczyć wolnej woli oraz inteligencji która nienawidzi próżni. Nadprzyrodzona jasność w głowie świeci po najdalsze pętle tramwajowe wypełnia puste telefoniczne budki. 11. Pociągi zatrzymały stare barwy. Niebiesko-żółty jedzie na zachód i gaśnie w tunelu. Ekspres stoi i przypomina martwego zaskrońca. Wieże ze zwykłą ciekawością nakłuwają niebo. Pusto. Powietrze nad wodą zawsze wydaje się większe. Alkohol buszuje w brzuchu, amfetamina bierze mnie za ramię i popycha w zbieżną perspektywę stalowych poręczy. Zaraz stąd wyjeżdżam.
|
Versek (Magyar)1.
Igen, ide kellett jönnünk: az üres, nyers belsőkhöz. Ma, amikor nincs semmi, amit hozhatnánk, semmi, aminek súlya lenne, egyedül a ránk nehezedő teher, ami soha senkit, a legkevésbé sem. Virradat előtt jönni, amikor felsírnak a vonatok a város határán, a madarak alusznak s a sötétből már csak egy kis szelet marad; amikor a telefonokat nem veszi fel senki amikor senkit sem találunk. Egy hosszú éjszaka után, amikor félelem ébreszt, de mi már nem tudunk félni semmitől: csak cipőt húzunk, és kimegyünk megnézni nincs-e valaki az előszobában. De üres a szoba, és távolabb is minden, mígnem elérjük a világ végét. 2. Mint folyó, hömpölyög a szutyok. A híd megszokta. Egyik lábát sem próbálja felemelni, és megrázni. A folyás tetején nők ápolják testüket. A fekete Óváros fölött kialvatlanságtól vörös a felhők szeme. Én se vagyok jól: régi gyanúm, hogy csak az álom választ el minket a halhatatlanságtól. 3. Emlékszem az első telefonra, ahonnan mindenfele telefonáltam a városban: a laza üvegű, csörömpölő fémfülkére a sötét utcában. Az első csodálkozásra, hogy hallom azokat, akiket nem látok, és soha nem is fogok látni. Az ember találomra tárcsázott egy számot, hogy szólítsa a létezést. És mindjárt meg is semmisítse az özönvíz előtti kallantyúval. Hetvenes évek, filléres szórakozás. 4. Tíz évvel ezelőtt egy felhőkarcoló erkélyén álltam. Tűz hullott az Óváros házaira, lángoltak, szenesedtek, mint fekete játékszerek, aztán behintette őket az este hamuja, s már csak a zsernyákok tintakék fényei pislákoltak. Mint minden rossz gyereknek, eszembe jutott az apokalipszis. 5. Tíz éve… tíz… A város sörtéje még most is parázslik; bűz. Még a kutya sem ismeri fel itt nyomait. Így aztán könnyen lehet, hogy rettegéssel telve csupán kísérletet végzek az idővel, hogy megálljon a levegőben, az ajtó körvonalaként, amelyen egykor az udvarra futhatott az ember. 6. Nyomaim keresni jöttem ide. Nem mindet sikerült összegyűjtenem. A parkokban már leskel a november, a híd túloldalán kezdetét veszi a századvég, s előérzetem, úgy látszik, megint gúnyt űz belőlem. Az események elvágtatnak mellettem, mint kutya a macska mellett, éppolyan egzakt, mint amilyen rejtélyes kapcsolatban. Az óvárosi felhőkarcolók vonala élesen kirajzolódik, akár az elektrokardiogramom. 7. Nincsenek meg a régi utcák, elvesztem én is. A nap vörös szivacsa próbálja felszívni a folyót, a fűzfák alatt csövesek boroznak. Állok a hídon, nézem, ahogy az öröklét átöleli őket, lefekteti a fűre. Az idő, mely tetszés szerinti helyen kezdődik: végtelen. Idejöttem, és mindjárt utazom is, el. Miben különbözik a város térbeli lerombolása az időbelitől? A folyóba köpök, ütögetem a csikkről a hamut: annyiban csak, hogy az utóbbi bizonyíthatatlan. 8. Harminchárom éves vagyok, robogva előz a villamos, az emberek néznek, amerre a szem ellát, senki, csak én. Egyedül baktatok az ég szürkülő képernyőjén, kiforgatom zsebeimet, s hogy értelmet adjak a dolognak, rágyújtok. A következő pillanatban már messze járnak: eldobhatom a csikket. A nap úgy lóg, mint fillér a város perselye felett. Haminchárom év. 9. Alkonyodik. A túlparti város mint valami zöldségreszelő, közepében égő gyertyacsonkkal. Képzeletemmel kell elboldogulnom valahogy. A híd fele, az élet fele, az egzisztencia a geometriában keres vigaszt. Az éjszaka ernyője kinyílik a Praga felett, a nappal utolsó cseppjei a Wolára hullanak. 10. Tízparancsolat, hét főbűn, nehéz megmondani, hányfajta kombináció, de azért korántsem lehetetlen vállalkozás. Szóval csak ennyi? Ennyi, leszámítva a szabad akaratot, valamint az értelmet, mely gyűlöli az ürességet. A természetfeletti fényesség a fejben egész a legtávolabbi villamosvégállomásig világít, betölti az üres telefonfülkéket. 11. A vonatok megőrizték régi színüket. Nyugat fele robog a kék-sárga, kihuny az alagútban. Az expressz áll, dermedt viperára emlékeztet. A tornyok szokott kíváncsisággal döfködik az eget. Kihalt minden. A víz fölött mindig nagyobbnak tűnik a levegő. Garázdálkodik gyomromban az alkohol, az amfetamin karon ragad, és betuszkol az acélkorlátok összefutó perspektívái közé. Mindjárt utazom is, el. |