This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Kopcsay, Márius: Czy gdzie to właściwie ma pójść (Či kam to má vlastne ísť in Polish)

Portre of Kopcsay, Márius

Back to the translator

Či kam to má vlastne ísť (Slovak)

Dnes máš malé narodeniny, synček. Už si zaspal, je pol jedenástej a tvoj otecko si na tvoj sviatok nespomenul. Uvaril si kávu a teraz sedí v kuchyni a civí na obrazovku počítača – čo dávajú? Čo dnes dávajú? Oteckovu siluetu, ktorá sa odráža od obrazovky v aure dvadsaťpäťwattovej žiarovky sliepňajúcej nad sporákom. Tieň otecka, presvedčeného, že čoskoro umrie, pretože ho život pritlačil ku svojmu koncu, hoci je to pritlačenie iba symbolické, vyplývajúce z nevedomosti otecka. Tak ako keď osud pritlačí osu na sklo autobusu, a to len preto, že si osa vo svojej malosti neuvedomuje priestor okolo seba a nedokáže nájsť pootvorené okno o pár centimetrov vyššie. Máva krídlami a bzučí, až kým ju hrdinský mladík nerozpučí bulvárnym denníkom. Tak to je a tak to bude. Prv ti, synček, rodičia gratulovali nielen každý rok, keď si mal ozajstné narodeniny, ale každý mesiac. Aby tých sviatkov bolo čo najviac, aby bol dôvod pre čokoládu navyše, pre hračku, drobnosť. Dnes sa ale zabudlo, že máme taký významný dátum. Si už nakoniec dosť veľký, budeš mať tri a pol roka. Zaspal si a otecko zratúva minúty svojho života.
Tvoj pradedko, ktorého si nikdy nespoznal, len v mamičkinom bruchu si počul jeho hlas, chripejúci pred koncom vysielania, preležal celé dni v posteli. Bol už starý a nebol – čo je zvláštne – ani veľmi chorý. Bol skrátka starý, čo bol na ležanie v posteli dostatočný dôvod. Nebol to ten starec, čo lezie po skalách alebo hrá karty. Jedna doktorka psychatrička, ktorá raz tvojmu oteckovi liečila depresie, povedala, že muži ťažko znášajú starobu a majú väčší sklon k senilite, pretože sú počas aktívneho života preťažení a potom, po odchode do dôchodku, odrazu skočia do vzduchoprádzna. Ich mozgové bunky degenerujú, a to sa prihodilo pradedkovi, ktorý žil mimoriadne aktívne. Vždy pár mesiacov, možno i rok–dva, pracoval na jednom úseku, kým ho nedal do poriadku, a potom ho presunuli na iný úsek, ktorý bol v dezolátnom stave. Tak prežil svoje produktívne roky. A teraz leží v spálni v posteli. Počuje buchnúť dvere, vchádza akási tetka a veselo volá:
“Dedko, to som ja!”
“Kto ja?” čuduje sa dedko, ale tetku nevyháňa. Nechá ju vojsť do bytu, vziať obedár a odísť. Hľadá dačo na jedenie, pradedko. Poriadne zakrúti plynovým kohútikom, ten tvoj pradedko. Sadne si a čaká. Niečo smrdí, ako keby plyn. Vstane a ide sa pozrieť do špajzy, čo je tam na jedenie. Sáčková polievka. Vyhodí ju do koša a zapne si rádio. Otvárajú sa dvere, vchádza akýsi muž s nejakou ženou. Nevyháňa ich.
“Nie sú tu nijaké kuchárky,” vraví pradedko, ale muž nepočúva, letí k oknu a otvára ho.
“Dedko, čo sa preboha stalo?” kričí muž, ale pradedko nevie. Muž si ohmatáva hlavu, či na nej nemá nádor a meria si pulz. Otvára ďalšie a ďalšie dvere, jesenný vzduch prúdi a vymetá von molekuly plynu (zemného plynu i odorizačných prísad – odorizácia je pekné slovo, hoci v skutočnosti znamená zasmraďovanie. Plyn totiž sám osebe nemá zápach a keby sa nezasmraďoval, pradedko, jeho vnuk a pranevesta by už neboli medzi živými). (Na Spiši je obec, ktorá sa volá Odorín. Teda Smradovce).
“Ja neviem, čo sa mohlo stať,” hovorí akási tetka, ktorú pradedko nevyháňa. Nesie obedár a v ňom prvý, druhý i tretí chod.
“Ďakujem vám, že ste zašli, ja sám som to nestihol,” hovorí muž tetke s obedárom.
“Mal som veľa práce...”
“To je v poriadku,” vraví tetka. “Hlavné je, že sa dostanem do neba, lebo človek sa Pánu Bohu zapáči, iba ak koná dobro. Potom sa dostane do neba.”
“Len či teba tam s takou bradou vezmú,” vraví pradedko mužovi sŕkajúc polievku.
“Kam či ho vezmú? Na vojnu?” pýta sa tetka.
“Ale nie na vojnu,” opravuje ju pradedko. “Do neba, či kam to má ísť.”
“Viera dáva človeku také nejaké dopravné značky,” hovorí tetka. “Keď sa nimi človek riadi, ľahko a rýchlo sa dostane do cieľa. Tak ja už idem.”
“Ďakujem vám, ešte raz...” brboce muž vyprevádzajúc tetku.
“Dajte si, ja to sám nezjem,” núka pradedko vnuka a jeho ženu. Na tanieri leží obrovský rezeň a kopa zemiakovej kaše. Žena si neprosí, ale muž sa túžobne díva na farebnú hudbu svetložltej kaše a červenohnedého rezňa. Trošku by si teda dal. Kúsok rezňa, pravda, nezaškodí. Radšej viac zjesť ako menej vypiť, všakže.
“Toľko mi tam dávajú,” vraví pradedko. “Sám bych to nezjedol. Len si daj, veď si zaslúžiš, keď si mi ten obed doniesol.”
“Ale, dedko, veď to doniesla suseda, ja som nestihol,” povedal muž.
“Ktoráže suseda?” pýta sa pradedko. “Dajte si buchtu.”
Do buchty si zahryzne aj žena. Pradedko sa pomaly zdvihne od stola a šuchce sa do spálne. Tam si ľahne. Oddáva sa starobe. Privrie oči a vidí, ako muž otvára skriňu a šmátra medzi šatmi a potom otvára veľkú peňaženku a z nej vyberá dve stovky.
“Pozri sa, či tam sú nejaké peniaze,” hovorí mužovi, ktorý sa mykne a odpovie: “Sú, máš tam skoro celú penziu...”
“Lebo minule bolo dačo treba a neboli tam,” hovorí pradedko.
“To je čudné, vždy tam nejaké peniaze máš,” hovorí muž a neklame – pradedko svoj dôchodok zďaleka nespotrebuje.
“Zober si, ak potrebuješ,” hovorí pradedko.
“Ále,” hovorí muž. “Iba ak by mi došli, tak si nabudúce... Teraz mi netreba. Alebo, teda, žeby...”
Ide do kuchyne a so ženou si varia kávu.
“Požičal som si dve stovky,” hovorí muž.
“Požičal? Veď ich nevrátiš,” opravuje ho žena.
“Ja to len tak hovorím, aby som si nepripadal ako úplný chuj, “ hovorí muž a díva sa, či mu na lýtkach nepraskajú kŕčové žily a krv mu nesteká po špinavých rifliach.
“Veď ja viem,” vraví žena. “To preto, lebo som nezamestnaná.”
“Nepoužívaj to slovo, neznášam ho,” napomína ju muž.
“Ale je to pravda,” vraví žena.
“Ja som muž, ja by som mal zarábať,” vraví muž.
“Ty ešte študuješ,” vraví žena. “Len by si už mal zájsť do školy, nebol si tam aspoň rok.”
“Tak tam zájdem, nech mám na rok zasa pokoj,” vtipkuje muž – jeho odhad je pritom veľmi triezvy.
Pobrali sa preč.
“Ešte sa možno vrátime, ideme sa prejsť,” kričí muž na pradedka, aby mu nebolo smutno.
Výjdu z domu a uvidia autobus a pobehnú a nastúpia doň, šofér má nad volantom zavesenú obrovskú slovenskú zástavu, cez ktorú takmer nevidí na cestu, ale Slovensko on pozná, nezablúdi. Je hmla, krajina je sivá. Zo sivej farby trčia len holé kríky a stromy, sem–tam na nich vidno žlté lístie.
Raz, takto na jeseň, tvoj otecko ešte ako chlapec kráčal so svojou mamičkou po ceste na záhradu. Tam potom vybrali z chatky klietku s hrdličkou Lízou, aby ju vyčistili, lebo už sa topila v hovnách. Malý budúci muž utekal pre vodu do studne a keď sa vracal k chatke, počul mamu kričať a videl, ako priamo k nemu letí z otvorenej klietky hrdlička a ako mu máva krídlami tesne nad hlavou, a tak zdvihol ruky, ale nedosiahol a hrdlička bola preč. Možno keby bol vyskočil o kúsok vyššie... človek občas musí zareagovať v zlomku sekundy a pochopiť, že má iba jednu šancu. Lenže malý budúci muž každú šancu chápal ako jednu z mnohých a predpokladal, že život mu ešte dá príležitosť napraviť pokazené, tak ako učiteľka v škole pred klasifikačnou konferenciou. Všetko, čo robil, považoval za akúsi skúšku či odpoveď na nečisto, celkom na začiatku školského roka, keď je ešte na nápravu dosť času. Preto nič nerobil s plným nasadením, nehodil sa na kolektívne hry, a preto tiež nechytil hrdličku a teraz srdcervúco rumádzga, hoci je už veľký desaťročný žiak zaľúbený do spolužiačky Marty.
“Veď ona sa vráti,” presviedča ho mamička a má pravdu, lebo hrdličku potom malý budúci muž vída v snoch, ako sedí na veľkej lipe v parku a vyčítavo sa naňho díva. Čo mu vyčíta? Že ju nechal ujsť? Alebo že sa o ňu zle staral, takže si únikom musela zachrániť život?
Zabudol ten tvoj otecko na tvoje malé narodeniny. Mal iné starosti, bol vo svojej novej práci na porade so šéfredaktorom.
“Ako už iste viete, náš projekt, ktorý sa rozbieha,” povedal šéfredaktor, “prechádza do útlmu, teda vlastne končí. Bližšie informácie mi zatiaľ majiteľ neposkytol.”
“Ja by som, tak ako som povedal, od prvého išiel do tých zvestí...” povedal potichu jeden kolega a iná kolegyňa sa pridala:
“Mne by sa to hodilo od pätnásteho, odchádzam do toho magazínu...”
“Ja tam idem od piateho,” ozval sa ešte ďalší kolega.
Tvoj otecko sa zdvihol a išiel do práce pre mamičku. Pri zamrežovanej bráne zazvonil vrátničke, tá zapla bzučiak, ale dvere nešli otvoriť. Párkrát musel potiahnuť, až potom povolili.
“Tak čo, neviete si otvoriť?” privítala ho veselo vrátnička. “Ani včera vám to nešlo. A bránu už máme opravenú, mala by fungovať.”
“Iným sa to nestáva, len vám,” povedala veselo ešte iná pani a pripomenula: “Potom sa tie dvere kazia, keď sa za ne kmáše.”
“Samé brigády,” rozčuľoval sa otecko pred mamičkou, keď ste potom všetci spolu išli do parku a ty si lietal po chodníku na trojkolke a pýtal si sa, prečo sa otecko hnevá. Čo by sa hneval? Žiť sa mu nechce. A pritom len poslúchol pradedka a kráča v jeho šľapajach – pár mesiacov pracuje na niečom, čo treba zlikvidovať, zreorganizovať, utlmiť, zmeniť a potom zasa ide inde, kde to ešte funguje.
“V tridsiatke človek stále len začína a vzápätí zasa končí, “ kričí otecko. “Nič neviem, neskončil som školu, neviem jazyky, na nič nie som odborník, poriadne nevidím, nemám zuby, chodím otrhaný, čo tu vlastne ešte robím?”
“Nemal si sa ženiť, keď nevieš uživiť rodinu,” vraví tvoja mamička.
“Nedvíhaj mi adrenalín,” rozčuľuje sa otecko, pretože cíti vysoký tlak. “Tridsiatky sa už nedožijem. S vysokým tlakom budem mrzák na celý život.”
“Čo nejdeš za psychológom, aby ti poradil?” hovorí mamička.
“Aby mi rozprával o dynamických mladíkoch, čo predávali špagáty, a keď sa na trhu začal dopyt po drôtoch, tak sa za pol hodiny preorientovali na drôty?” kričí otecko a mamička krúti hlavou.
“Nemôže predsa každý predávať drôty!” hovorí ešte otecko. “Nemôžu všetky hodnoty vznikať tak, že sa niečo kúpi a potom zasa predá.”
“Tak potom buď umelcom,” medituje mamička. “Len so sebou niečo rob, už sa nemôžem dívať na to, ako žiješ.”
“Ako umelec by si nás ale neuživil,” dodáva ešte rýchlo mamička.
Potom ste sa pobrali z parku domov, otecko pozeral televízor, aby nemusel nič robiť. Večer, keď ste s mamičkou zaspali, išiel si uvariť kávu. Stál v svetle dvadsaťpäťwattového reflektora a mal chuť urobiť niečo výnimočné. Vzal do ruky imaginárnu gitaru a mlátil do neviditeľných strún a nepočuteľne spieval, kým voda nezačala vrieť. Teraz otecko sedí za počítačom a díva sa, čo dávajú. Rozmýšľa, čo s náhlymi emóciami, ako ich pretaviť do skutočnej životnej zmeny, ktorá by v ňom odkliala utajenú energiu. Čo vymyslí? Už nič, pretože je ospalý, je mu zle od žalúdka, budú to asi vredy, ide naňho chrípka, ak nie dačo horšie. Ľahne si, aby mohol ráno vyčerpaný vstať, uvariť si zasa kávu, smrkať, kýchať v studenej kuchyni, presviedčať sa, aby prežil ďalší deň, rozmýšľať, od koho si požičia peniaze – aspoň dve stovky. Muži ťažko znášajú starobu a smrť. Sotva ich dačo napadne, už sú senilní. Ty, pravda, dokončíš všetko, čo otecko ani nezačal. Ale iba ak mu čoskoro uletíš z klietky. Len čo sa ti pootvoria dvierka, tak bež, utekaj preč od otecka, ktorému zdochli rybičky, uletela hrdlička, psa zrazilo auto, okrádal a vyžieral dedka, od otecka, ktorý všetko robí na nečisto a provizórne a ktorý si teraz – zatiaľ čo ty spíš – zratúva posledné minúty svojho prvého života. Je totiž presvedčený, že mu ešte niekto dá šancu opraviť si známku, pekne naložiť so životmi iných aj so svojím, aby so vzorným vysvedčením mohol ísť do neba, či na vojnu, či kam to má vlastne ísť.

 



PublisherL.C.A
Source of the quotationKritický deň
Bookpage (from–to)pp. 48-53

Czy gdzie to właściwie ma pójść (Polish)

Dziś masz małe urodziny synku. Już zasnąłeś, jest w pół do jedenastej, a twój tatuś nie przypomniał sobie o twoim święcie. Zrobił sobie kawę i teraz siedzi w kuchni i gapi się w ekran komputera - co dają? Co dziś dają? Sylwetka tatusia, która odbija się od ekranu w aurze dwudziestopięciowatowej żarówki ślepiącej nad kuchenką. Cień tatusia przekonanego, że lada chwila umrze, ponieważ życie przycisnęło go do swego końca, chociaż jest to przyciśnięcie tylko symboliczne, wynikające z niewiedzy tatusia. To tak, jak kiedy los przyciśnie osę do szkła autobusu, i to tylko dlatego, że osa w swej małości nie uświadamia sobie przestrzeni wokół siebie i nie potrafi znaleźć półotwartego okna o parę centymetrów wyżej. Macha skrzydełkami i brzęczy, dopóki jej bohaterski młodzieniec nie rozsmaruje tabloidem. Tak to jest i tak to będzie.
Dziś się zapomniało, że mamy tak znaczącą datę. Jesteś już w końcu dosyć duży, będziesz miał trzy i pół roku. Zasnąłeś i tatuś podlicza minuty swojego życia.
Twój pradziadek, którego nigdy nie poznałeś, tylko w brzuchu mamusi usłyszałeś jego głos, chrypiąc na krótko przed końcem nadawania, przeleżał całe dni w łóżku. Był już stary i nie był - co jest niezwykłe - nawet bardzo chory. Jednym słowem był stary, co było wystarczającym powodem, żeby leżeć w łóżku. Nie był tym starcem, który łazi po skałach lub gra w karty. Jedna lekarka psychiatrii, która leczyła kiedyś twojego tatusia z depresji, powiedziała, że mężczyźni ciężko znoszą starość i mają większą tendencję do uwiądu starczego, ponieważ są w czasie aktywnego życia przeciążeni, a potem, po przejściu na emeryturę od razu skaczą w próżnię. Ich komórki mózgowe degenerują się, tak jak to przytrafiło się pradziadkowi, który żył nadzwyczaj aktywnie. Zawsze parę miesięcy, może i rok-dwa pracował na jednym odcinku, dopóki nie doprowadził go do porządku, a potem go przesuwano na inny odcinek, który był w opłakanym stanie. Tak przeżył swoje produktywne lata. Teraz leży w sypialni w łóżku. Usłyszy trzaśnięcie drzwi, wchodzi jakaś baba i wesoło woła:
"Dziadku, to jestem ja!"
"Kto ja?" dziwi się dziadek ale baby nie wygania. Pozwoli jej wejść do mieszkania, wziąć menażki i odejść. Szuka czegoś do jedzenia, pradziadek. Porządnie przekręci kurek gazowy, ten twój pradziadek. Siądzie sobie i czeka. Coś śmierdzi, jakby gaz. Wstanie i idzie zobaczyć do spiżarki, co tam jest do jedzenia. Zupa z torebki. Wyrzuci ją do kosza i włączy radio. Otwierają się drzwi, wchodzi jakiś mężczyzna z jakąś kobietą. Nie wypędza ich.
"Nie ma tu żadnych kucharek," mówi pradziadek lecz mężczyzna nie słucha, biegnie do okna, otwiera go.
"Dziadku, co się na Boga stało?" krzyczy mężczyzna lecz pradziadek nie wie. Mężczyzna otwiera następne i następne drzwi, jesienne powietrze wpada i wymiata na zewnątrz cząsteczki gazu (gazu ziemnego i dodatków odoryzujących - odoryzacja to piękne słowo, chociaż w rzeczywistości znaczy zasmradzanie. Rzecz w tym, że gaz sam w sobie jest bezzapachowy i gdyby go nie zasmradzano, pradziadka, jego wnuka i żony wnuka już nie byłoby pomiędzy żywymi). (Na Spiszu jest wioska, która nazywa się Odorin. A więc Śmierdziawce).
"Ja nie wiem, co się mogło stać," mówi jakaś baba, której pradziadek nie wygania. Niesie menażki, a w nich zupę, drugie danie i deser.
"Dziękuję, że pani poszła, ja sam nie zdążyłem," mówi mężczyzna do baby z menażkami. "Miałem dużo pracy..."
"To jest w porządku," mówi baba. "Najważniejsze jest, że pójdę do nieba, ponieważ człowiek się Panu Bogu spodoba tylko kiedy czyni dobro. Potem idzie do nieba."
"Tylko czy cię tam z taką brodą i z takimi wąsami wezmą," mówi pradziadek do mężczyzny siorbiąc zupę.
"Gdzie czy go wezmą? Do wojska?" pyta baba.
"Wcale nie do wojska," poprawia ją pradziadek. "Do nieba, czy gdzie to tam ma iść."
"Wiara daje człowiekowi także jakieś znaki drogowe," mówi baba. "Kiedy człowiek się nimi kieruje, lekko i szybko dotrze do celu. No to ja już idę."
"Dziękuję pani raz jeszcze..." mruczy mężczyzna odprowadzając babę.
"Częstujcie się, ja tego sam nie zjem," zachęca pradziadek wnuka i jego żonę. Na talerzu leży ogromny kotlet i kopiec ubitych ziemniaków. Żona nie chce lecz mężczyzna pożądliwie patrzy na muzykę kolorów jasnożółtych ziemniaków rudobrązowego kotleta. Trochę może by zjadł. Kawałek kotleta, prawda, nie zaszkodzi. Lepiej więcej zjeść niż mniej wypić, prawda.
"Tyle mi tam dają," mówi pradziadek. "Sam bym tego nie zjadł. Tylko sobie weź, przecież zasłużyłeś, przynosząc mi ten obiad."
"Ale dziadku, przecież to przyniosła sąsiadka, ja nie zdążyłem," powiedział mężczyzna.
"Która to sąsiadka?" pyta pradziadek. "Poczęstujcie się ciastem."
Ciasta spróbuje i kobieta. Pradziadek powoli podnosi się od stołu i szura do sypialni. Tam się położy. Oddaje się starości. Przymknie oczy i widzi, jak mężczyzna otwiera szafę i maca między ubraniami, a potem otwiera wielki portfel i wyciąga z niego dwie stówy.
ZPopatrz czy są tam jakieś pieniądze," mówi do mężczyzny, który się zatrzęsie i odpowie: "Są, masz tam niemal całą emeryturę..."
"Ponieważ ostatnio było na coś potrzeba i nie było ich tam," mówi pradziadek.
"To jest dziwne, zawsze tam jakieś pieniądze masz," mówi mężczyzna i nie kłamie, pradziadek swojej emerytury nie wykorzystuje nigdy w całości.
"Weź sobie, jeśli potrzebujesz," mówi pradziadek.
"Ale gdzie," mówi mężczyzna. "Chyba, żeby mi zabrakło, w przyszłości... Teraz nie potrzebuję. Chyba, żeby jednak..."
Idzie do kuchni i z żoną robią sobie kawę.
"Pożyczyłem sobie dwie stówy," mówi mężczyzna.
"Pożyczyłeś? Przecież ich nie oddasz," poprawia go żona.
"Ja tylko tak mówię, żeby się nie czuć jak zupełny chuj," mówi mężczyzna.
"Przecież wiem," mówi kobieta. "To dlatego, że jestem bezrobotna."
"Nie używaj tego słowa, nie znoszę go," upomina ją mężczyzna.
"Ale to jest prawda," mówi kobieta.
"Ja jestem mężczyzną, ja miałbym zarabiać," mówi mężczyzna.
"Ty jeszcze studiujesz," mówi kobieta. "Tyle tylko, że miałbyś się w szkole pokazać, nie było cię tam co najmniej rok."
"Więc tam pójdę, niech mam znów rok spokój," dowcipkuje mężczyzna - a jego przypuszczenie jest przy tym racjonalne.

"Może jeszcze wrócimy, idziemy się przejść," krzyczy mężczyzna do pradziadka, żeby nie było mu smutno.
Wyjdą z domu i zobaczą autobus, podbiegną i wsiądą do niego, kierowca ma nad kierownicą powieszoną ogromną flagę Słowacji, przez którą prawie nie widzi drogi, lecz on Słowację zna, nie zabłądzi. Jest mgła, krajobraz jest białoszary. Z szarobiałego koloru sterczą tylko gołe krzaczki i drzewa, tu i tam widać na nich żółte liście.
Pewnego razu, tak jak teraz jesienią, twój tatuś, który był jeszcze chłopcem, szedł ze swoją mamusią drogą do ogrodu. Tam potem zabrali z chatki klatkę synogarlicy Lizy, żeby ją wyczyścić, ponieważ już się topiła w gównach. Mały przyszły mężczyzna biegł do studni po wodę i kiedy wracał do chatki, usłyszał, że mama krzyczy i zobaczył, jak prosto na niego leci z otwartej klatki synogarlica i jak macha mu skrzydłami tuż nad głową, więc podniósł ręce, ale nie dosięgnął i synogarlica odleciała.
Może gdyby podskoczył o trochę wyżej... człowiek czasem musi zareagować w ułamku sekundy i zrozumieć, że ma tylko jedną szansę. Tylko że mały przyszły mężczyzna każdą szansę rozumiał jako jedną z wielu i zakładał, że życie da mu jeszcze okazję poprawić to co zepsuł, tak jak nauczycielka w szkole przed konferencją klasyfikacyjną. Wszystko co robił, uważał za jakąś próbę, czy odpowiedź na brudno, zupełnie jak na początku roku szkolnego, kiedy jeszcze na poprawę jest dosyć czasu. Dlatego niczego nie robił z pełnym zaangażowaniem, nie nadawał się do gier zespołowych i dlatego też nie złapał synogarlicy i teraz żałośnie ryczał, chociaż jest już dużym dziesięcioletnim uczniem zakochanym w koleżance z klasy Marcie.
"Przecież ona wróci," przekonuje go mamusia i ma rację, ponieważ synogarlicę później mały przyszły mężczyzna widuje w snach, siedzącą na wielkiej lipie w parku, z wyrzutem patrzącą na niego. Co mu zarzuca? Że pozwolił jej uciec? Albo, że źle się nią opiekował i dlatego ucieczką musiała ratować swoje życie?
Zapomniał ten twój tatuś o twoich małych urodzinach. Miał inne zmartwienia, był w swej nowej pracy na naradzie z redaktorem naczelnym.
"Jak już zapewne wiecie, nasz projekt, który się rozkręca," powiedział redaktor naczelny, "przechodzi do fazy wyhamowania, czyli właściwie się kończy. Bliższych informacji właściciel do tej pory mi nie przekazał."
"Ja bym, tak jak mówiłem, od pierwszego poszedł do tych Wieści," powiedział cicho jeden kolega, a inna koleżanka się dołączyła: "Mnie by to pasowało od piętnastego, odchodzę do tego magazynu..."
"Ja tam idę od piątego," odezwał się jeszcze następny kolega.
Twój tatuś nie miał gdzie iść, więc wstał i poszedł do pracy, do mamusi.
"Same czyny społeczne," denerwował się tatuś przed mamusią, kiedy później wszyscy szliście do parku, a ty latałeś po trotuarze na rowerku na trzech kółkach i pytałeś, dlaczego się tatuś gniewa. Czemu by się nie miał gniewać? Żyć mu się nie chce. A tymczasem tylko posłuchał pradziadka i idzie jego śladami - parę miesięcy pracuje na nad czymś, co trzeba zlikwidować, zreorganizować, wyhamować, zmienić i potem znów idzie gdzie indziej, gdzie to jeszcze działa.
"Kiedy ma się trzydziestkę człowiek stale tylko zaczyna i za chwilę znów kończy," krzyczy tatuś. "Niczego nie umiem, nie skończyłem szkoły, nie znam języków, nie jestem w żadnej dziedzinie fachowcem, źle widzę, nie mam zębów, chodzę obszarpany, co tu właściwie jeszcze robię?"
"Nie powinieneś się żenić, jeżeli nie umiesz wyżywić rodziny," mówi twoja mamusia.
"Nie podnoś mi adrenaliny," denerwuje się tatuś, ponieważ odczuwa wysokie ciśnienie. "Trzydziestki już nie dożyję. Z wysokim ciśnieniem będę kaleką na całe życie."
"Dlaczego nie idziesz do psychologa, żeby ci poradził?" mówi mamusia.
"Żeby mi opowiadał o dynamicznych młodzieńcach, którzy sprzedają sznurki i kiedy na rynku zaczął się popyt na druty, to przerzucili się na druty?" krzyczy tatuś, a mamusia kręci głową.
"Nie mogą przecież wszyscy sprzedawać drutów!" mówi jeszcze tatuś. "Wszystkie wartości nie mogą powstawać w ten sposób, że coś się kupi a potem znów sprzeda."
"Więc raczej bądź artystą," medytuje mamusia. "Tylko coś ze sobą zrób, już nie mogę patrzeć na to jak żyjesz."
"Jako artysta byś nas jednak nie wyżywił," doda jeszcze szybko mamusia. Potem wyruszyliście z parku do domu, tatuś oglądał telewizję, żeby nie musieć nic robić. Wieczorem, kiedy z mamusią zasnęliście, poszedł zrobić sobie kawę.

Teraz tatuś siedzi przy komputerze i patrzy, co dają. Wspomina na niedawną i dawną przeszłość i rozmyśla, co z nagłymi emocjami, jak je przetopić na rzeczywistą życiową zmianę, która by w nim odczarowała skrytą energię. Co wymyśli? Już nic, ponieważ jest śpiący, położy się, żeby mógł rano wyczerpany wstać, znów zrobić sobie kawę, smarkać, kichać w zimnej kuchni, przekonywać się do przeżycia kolejnego dnia, rozmyślać, od kogo pożyczy sobie pieniądze - chociaż dwie stówy (dziadek umarł, więc już mu nie pożyczy).
Mężczyźni trudno znoszą starość i śmierć. Ledwie im coś przyjdzie do głowy i już są zgrzybiali. Ty, oczywiście, dokończysz wszystko to, czego tatuś nawet nie zaczął. Lecz tylko wtedy, kiedy mu szybko wylecisz z klatki. Jak tylko uchylą się drzwiczki, idź, uciekaj daleko od tatusia, któremu zdechły rybki, odleciała synogarlica, psa potrącił samochód, okradał i objadał dziadka, od tatusia, który wszystko robi na brudno i tymczasowo, i który sobie teraz - podczas gdy ty śpisz - podlicza ostatnie minuty swojego pierwszego życia. Ponieważ jest przekonany, że ktoś jeszcze da mu okazję poprawić sobie ocenę, pięknie ułożyć życie innym i sobie, żeby z wzorowym świadectwem mógł iść do nieba, czy do wojska, czy gdzie to właściwie ma iść.

 



PublisherPobocza
Source of the quotationPobocza" nr 2 (32)
Publication date

minimap