Pilch, Jerzy (1952–) Works Bibliography Reception   sk pl

Biography

Jerzy Pilch (ur. 1952); prozaik i publicysta, przez długie lata stały felietonista "Tygodnika Powszechnego", a do roku 1999 - tygodnika "Polityka", gdzie przeniósł swą rubrykę felietonową. Początkowo uniwersytecki polonista i rzutki krytyk literacki praktyce artystycznej oddał się stosunkowo późno. Debiutował zbiorem opowiadań Wyznania twórcy pokątnej literatury erotycznej (1988), w którym najchętniej widziano swoistą kroniką krakowskiego życia towarzyskiego lat 80. Książka ta przyniosła mu prestiżową nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Z początkiem lat 90. wszedł w skład redakcji niezwykle cenionego i zasłużonego dla kultury polskiej "Tygodnika Powszechnego". Stał się jego stałym felietonistą. Najcelniejsze utwory ogłoszone na łamach tego czasopisma zebrał w tomach: Rozpacz z powodu utraty furmanki (1994), Tezy o głupocie, piciu i umieraniu (1997) i Bezpowrotnie utracona leworęczność (1998). Autorskim "wynalazkiem" Pilcha jest to, że dokonał on niezwykłej syntezy gatunków: jego felietony stały się miniaturami literackimi, zostały przez niego wyrwane z obszaru publicystyki i zyskały status w pełni autonomiczny. Wcześniej, a może równolegle, względy publiczności literackiej zdobył Pilch tradycyjnymi powieściami Spis cudzołożnic (1993) i Inne rozkosze (1995). Proza Pilcha, a po części także jego wyśmienita felietonistyka, opiera się na groteskowo przetwarzanych doświadczeniach autobiograficznych. Pisarz najchętniej nawiązuje do czasów beztroskiego dzieciństwa, jakim cieszył się w małej górskiej miejscowości Wisła, zdominowanej przez ludność ewangelicką. Nie jest to jednak twórczość sentymentalna. Raczej podszyta gorzką nostalgią, zadumą nad upływającym czasem i wszechobecną śmiercią. Nieco mylący może być wypracowany przez autora styl - lekki i zarazem wyszukany, pełen słownych gier i konceptów, a przy tym skrajnie ironiczny. W istocie jednak dowcipna i językowo atrakcyjna proza Pilcha jest pisarstwem bardzo serio. Zwłaszcza tam, gdzie pisarz sporo mówi o sobie - jak w powieści Tysiąc spokojnych miast (1997), w której podejmuje nostalgiczną wyprawę w lata 60, ku pogodnemu dzieciństwu, ale i po to, by przypomnieć postać zmarłego ojca, jak w najgłośniejszym swoim utworze, wyróżnionym Nagrodą Nike w r. 2001, Pod mocnym aniołem (2000), gdzie z kolei opowiada o piekle alkoholizmu, a właściwie o tysięcznych kłamstwach pijaków, których łgarstwa narrator przyrównuje do zmyśleń literackich.