A szarvassá változott fiú kiáltozása a titkok kapujából (részlet) (Hungarian)
Édes fiát az anyja hívta,
messziről kiáltott,
édes fiát az anyja hívta,
messziről kiáltott,
a ház elé ment, onnan kiáltott,
nehéz kontyát lebontotta,
szőtt abból sűrű rengő fátyolt,
bokáig-érő drága leplet,
szőtt súlyosan-lobbanó palástot,
fekete-rojtos zászlót a szélnek
a tűz-lucskos, vér-szagú alkony.
Ujjait csillag-kacsokba fonta,
arcát a hold habja bevonta
és úgy kiáltott édes fiának,
mint egykor édes gyermekének,
a ház elé ment és szólt a szélnek,
szólt az énekes madaraknak,
szólt a szerelmes vadludaknak,
odaszólt a didergő nádnak,
a holdban-lebzselő krumplivirágnak,
a földbe-nőtt here-fürtű bikáknak,
a kutat-árnyazó kis ecetfának,
odaszólt az ugráló halaknak,
a gyűrűknek, amik gyapjasan szaladnak:
hallgassatok madarak, ágak,
hallgassatok, mert fölkiáltok,
hallgassatok halak, virágok,
hallgassatok, mert szólni szeretnék,
hallgassatok föld mirigyei,
vibráló-uszonyok, égi-ernyők,
csöndesűlj nedvekbe ágyazott zsongás,
atomok mélyéből szívárgó zajongás,
érc-szemérmű szűzek, vatta-szügyű nyájak
hallgassatok, mert fölkiáltok,
fölkiáltok az én fiamnak!
Édes fiát az anyja hívta,
gyűrűzve szállt föl sikoltása,
szállt a mindenség-csigatekervényben,
oldala megvillant a fényben,
mint halak zsíros-pikkelyes háta,
utakon fém, só lázadása,
Édes fiát az anyja hívta:
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te édesanyád!
Gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te édes-öblöd,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te hűs forrásod,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te emlék-emlőd,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te hervadt-sátrad,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én hívlak, a te félig-vak lámpád.
Gyere vissza édes fiam, én már mindennek nekiütődöm,
csupa sárga-kék folt a szemem-alja, homlokomon a bőröm,
a combom, lábam-szára,
a dolgok felöklelnek, mint a megbőszűlt kosok,
szarvával nekem-jön a karó, a szék, a kerítés,
megüt az ajtó, mint a részeg kamaszok,
a villany is rossz, megüt az áram,
eres bőrömön jön ki a vérem, mint a megdobott madarak csőrén,
az olló elúszik előlem, mint fémből-való rák,
veréb-lábak a gyufaszálak, a vödör foggantyújával visszavág,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
én nem tudok futni már, mint a fiatal anyaszarvas,
vizenyő-indáktól érik a lábam,
csomós, lila növényzet borítja combjaimat,
lábujjaimon csont-épületek nőttek,
kezem-ujja merev, már a húsa is kagylós,
csigahéjas, pikkelyes, palás, mint a régi kőzetek,
minden ágam búcsúzni készűl, beteg,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
mert én csak révülök,
szikáran betölt a benti-látomás,
szikrázik a korhadt, deres szerveken,
mint kerítésen lógó fagyott ingeken
a tél-reggeli kakaskukorékolás,
én hívlak, a te édesanyád,
gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
a dolgoknak adj újra elrendelést,
a tárgyaknak fegyelmet, szelídítsd meg a kést,
a rakoncátlan fésű mutassa meg magát,
mert én már két ikrás, zöld szem vagyok,
áttetsző-könnyű, mint a szitakötő,
akinek, fiam, te jól ismered,
tarkója, s állkapcsa között
két kristály-alma tölti ki a koponya-üreget,
csak arc-nélküli két óriás-szem vagyok
és nem-földi dolgokat látok ezekkel.
Gyere vissza édes fiam, ó, gyere vissza,
igazíts el mindent a lélekzeteddel.
A fiú ezt meghallotta,
fejét hirtelen fölkapta,
szimatolt tág orr-vedrekkel,
lüktető lebernyegekkel,
fülelt erezett fülekkel,
síró hangra egész-testtel,
mint vadász nyálkás léptére,
erdő-tűz kondor füstjére,
mikor a füst szövetében
sír az erdő, vinnyog kéken.
Egész fejjel fordúlt arra,
hogy a régi hangot hallja,
s érzett ekkor riadalmat:
meglátta farán a gyapjat,
osztott patáit meglátta,
gyopár-csülkeit csudálta,
s ahol liliom világít
szőr-erszényű bak-almáit.
Futott a tóhoz robogva,
szüggyel a lombot kotorva,
teste már habos csatakban,
fehér tajték földre csattan,
két-pár fekete patája,
virágot sebez halálra,
gyíkocska mállik alatta,
hűl toka-szakálla, farka.
Amikor a tóhoz érne,
ránéz holdfényes vizére:
vízben rezeg holdas bükkfa,
tóból szarvas néz rá vissza!
Most látja csak, karcsú teste
vastag szőrrel van befedve,
fedi szőr a térgyét, combját,
rojtos-ajkú vesszőtokját,
feje agancsot rügyedzett,
csont-ág csontot leveledzett,
arcát állig szőr borítja,
ferde-vágatú orrlikja.
Fának veti dús agancsát,
nyakát hurkás erek fonják,
toporzékol, magát töri,
szeretne már kiáltani,
de csak szarvasé a hangja,
amit vissza-hall az anyja,
hullatna fiúi könnyet,
nem-látni fúj vizi-szörnyet,
hogy a szuszogás-örvényen
megragyognak vizi-éjben
virág-uszonyú halacskák,
buggyant-szemű gyémántocskák.
Mikor a víz tolla csappan
szarvas áll a hold-habokban. Source of the quotation | http://www.irodalmiakademia.hu/scripts/DIATxcgi?infile=diat_vm_talalatok.html&locator=/dia/diat/muvek/html/JUHASZ/juhasz00001a/juhasz00001a.html&oid=91966&session=624224696 |
|
Z bramy tajemnic w jelenia zamienionego syna wołanie (Polish)
Syna swego matka wołała,
z daleka wzywała,
rodzonego syna swego
z daleka wołała,
wyszła przed dom,
skąd lepiej głos słychać,
rozpuściła na wiatr bujne włosy,
z nich utkała gęsty zwiewny welon –
aż do kostek sięgającą szatę,
tkała w trudzie fałdzistą zapaskę,
w czarnych frędzlach chorągiew dla wiatru,
krwią pachnący wieczór w ogniach zorzy.
Palce wplotła w gwiazdy srebrny motek,
twarz w księżyca pianę ubrała
i tak woła swego jedynego,
jak przed laty, gdy dzieckiem był jeszcze,
przed sień wyszła, do wiatru się zwraca
i do ptaków śpiewających także,
do cyranek zakochanych mówi
i do trzciny ciągle drżącej rzecze,
do zaległych w zagonach ziemniaków,
wrosłych w trawę żab skoczno-leniwych,
do nad wodą ciemniejącej sarny
í do ryb rozpluskanych w potoku,
co wełniste kręgi zostawiają,
więc w te skowa do wszystkich przemawia:
posłuchajcie wy mnie ptaki, drzewa,
posłuchajcie jak wołam w dal leśną,
posłuchajcie mnie ryby i kwiaty,
posłuchajcie, co powiedzieć pragnę,
posłuchajcie i wy - pory ziemi,
płetwy morza i niebiosów skłony,
wszystkie głosy-odgłosy uciszcie się,
nawet te w cząsteczkach atomów,
wy dziewice i wełniste stada
posłuchajcie mojego wołania,
bo do siebie syna mego wzywam!
I tak stoi w swym wołaniu matka,
krzyk jej wznosi się, kręgi zatacza,
dudni w muszli wszechświata boleśnie,
błyska w światka promieniach nadzieją,
jak błyskają grzbiety ryb tuczonych,
jak rozpuszcza się sól w buncie białym;
jak potrafi tylko matka wołać:
wróć mój synu miły, powróć-że się,
ja cię wzywam, twa matka rodzona!
Wróć mój.synu miły, powróć-że się,
já cię wołam, twoja karmicielka,
wróć mój synu miły, powróć-że się,
ja cię wzywam, twoje chłodne źródło,
wróć rnój synu miły, powróć-że się,
ja cię wołam, zdrój twojej pamięci,
wróć mój synu miły, powróć-że się,
ja cię wzywam, twój opadły namiot,
wróć mój synu miły, powróć-że się,
ja cię wołam, na wpół zgasła lampa.
Wróć mój synu miły, ja już stara
i o wszystko potykam się błądząc,
już nie mogę biec jak młoda łania,
w plamach oczy me i całe czoło,
nogi moje - pędów zwój obrzmiały,
uda całe w gruzłach lila roślin,
a na stopach sękate narośla,
ręce sztywne (ich skóra jak muszla)
z wolna łuszczą się i opadają
i tak wszystkie me konary naraz
do spoczynku gotują się chore.
Nawet rzeczy niegdyś miłe bodą
jak te głupie szalejące tryki
i rogami do mnie się przymierza
płot, i krzesło, nawet drzwi posłuszne
niegdyś - dzisiaj ciągle mnie trącają,
jak podpici smarkacze w swej bucie,
światło coraz płytsze się wydaje,
na żylakach krople krwi jak w dziobie
ptaka, z procy trafionego w locie
i nożyce z rąk mi uciekają,
a zapałki - niczym wróbli stado,
wiadro nawet pałąkiem mnie smaga,
więc wróć synu, powróć-że się...
Wróć mój synu miły, powróć-że się,
zamiast żyć ja już tylko płonę,
wyschły źródła mych marzeń serdecznych,
duch tkwi jeszcze w butwiejącym ciele,
jak w zimowym poranku na płocie
oszronione pianie koguta.
Ja cię wołam, twoja matka, synu,
wróć mbj miły, powróć-że się jeszcze
nadać sprawom znowu bieg właściwy,
dyscyplinę rzeczom, nóż oswoić,
niech niesforny grzebień do mnie wróci.
Jestem tylko parą oczu zielonych,
powłóczystą łzą jak ważek skrzydła,
którą synu ty tak dobrze znałeś,
między szczęką a tyłem głowy
w pustce czaszki dwa jabłka utkwione.
Jednym wielkim patrzeniem już jestem,
co nie widzi już ziemskich przedmiotów,
więc wróć synu najdroższy, powróć-że się
i oddechem swym popraw to wszystko.
Kiedy to matki wołanie
do syna miłego dobiegło,
ten głowę z nagła poderwał,
zawęszył chrapami obronnie,
podgardlem zafalował,
zastrzygł czujnymi uszami,
płaczliwy głos go poderwał
jak myśliwego stąpanie
i jak kędzierzawy dym ognia,
w którego kłębach fałdzistych
cały las skomli modro.
Całym sobą się zwrócił
w stronę, skąd głos dobiegał,
dawnym wołaniem, go wołał
i w przerażenie się zmienił,
bo sierść na swym zadzie zobaczył
i kopyt parzystych czworo –
racice w zdziwieniu oglądał
i postać swą śmigłą, rogatą.
Pomknął więc w stronę jeziora
porożem liście zmiatając,
a ciało miał w błota cętkach
i ziemię pianą zaścielał,
a jego racice bezwiednie
śmierć niosły .kwiatom, jaszczurki
rozdeptywały po drodze,
w podgardlu brody, w omyku
ogona chłód się zagnieżdżał.
Gdy do jeziora dobiegał,
przejrzał się w wodzie świetlistej
i zaskoczony co widzi?
Księżyca buk z niej wyrasta
i jeleń w niej, jemu podobny.
Dopiero teraz się spostrzegł,
że jego sprężyste ciało
gęstwiną sierści porosło,
a głowa w poroże zbrojna,
do drzewa gałęzistego
podobna z węzłami żył na szyi,
twarz również nie do poznania –
przecięta skośnymi nozdrzami,
więc w gniewie zatupał i pragnie
odezwać się, lecz beczy tylko,
lecz ten jeleni odzew
do matki jednak dociera.
Ona w nim słyszy jeszcze
ronienie łez chłopięcych,
oczyma matki nie widzi,
że to odbicie potwora
w głębinie leśnego jeziora,
gdzie o północy w wód głębi
jakieś się wiry szamocą
i wybłyskują z nich nagle
kwiecistopłetwe ryby
o diamentowych oczach,
a kiedy jezioro kładzie
po sobie pióra fal srebrnych,
w jego odbiciu znów staje
cały w księżyca pianie
jeleń rogaty, wyniosły,
cieniem mierzący ku niebu.
Source of the quotation | Juhász – Wiersze Ludowa Spółdzielnia wydawnicza, Varsó, 1986. 39-57.o. |
|