This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Jókai Anna: Ne féljetek

Portre of Jókai Anna

Ne féljetek (Hungarian)

(1994. március tizenötödikén Márk a megbeszéltnél fél órával korábban érkezik Máriáért. Csipkedd magad, anyukám, nem lehet a dugókat kiszámítani, és nekem is dolgom van, megyünk a Petőfi szoborhoz, aztán fáklyával fel a Várba! Az ikreket miért nem viszed? kérdi Mária, s még egyszer átpúderezi az arcát. Ez nem gyerekprogram, mondja Márk, félig-meddig tüntetés. Mellett vagy ellen? kérdi Mária, ti is mindent ennek a kormánynak a nyakába varrtok? Te aztán, anyukám, a politikához sohasem értettél, mondja Márk, de mi speciel a szélsőségesek ellen vagyunk, félő, hogy ez a kapkodás csak az ő malmukra hajtja a vizet, nem engedjük a nemzeti ünnepet így vagy úgy kisajátítani... ez egy tiszta képlet! Van olyan? Mária bebujtatja a lábfejét a trottőrcipőbe, van olyan, hogy „tiszta képlet"?)
Mária
...mintha mindenki hazudna. Bele a képünkbe. Voltaképpen ki a csaló? Akiről állítják vagy aki állítja? Vagy valamiképpen mind a kettő? Mintha nem az volna valójában a fontos, hogy kinek van igaza, hanem az, hogy miből lehet minél nagyobb botrányt kerekíteni, hogyan lehet az ügyeket felhasználni... manipulálni a tömegeket. Akik nem „bennfentesek". Egyre nagyobb a zűrzavar. Egyre ízléstelenebb az egész. És az a szegény ember sem él már, hogy akár pizsamásan is, de legalább megpróbálja lecsillapítani a kedélyeket. Mindenki csak olajat önt a tűzre. Talán az elején kellett volna egy kicsit megfontoltabban válogatni, akkor elmozdítani a régi hatalmi garnitúrát. Megnézni, mit kire bízzunk... nem ilyen ügyetlenül. Igen, ez a jó szó. Ügyetlenek. Hebrencsek. A többi viszont nem ügyetlen. Dörzsölt. Ez a jó szó. Dörzsölt.
(Márk határozott: Ha figyelmesebben követnéd az eseményeket, anyukám, rájöhettél volna, hogy például a fiatalság nem ugrik be... sem az antiszemitizmusnak, sem a komcsi-nosztalgiának... magunkra találtunk! Adná Isten, sóhajtja Mária, de azért vigyázz a gumibotokra! Hol élsz te, anyukám, kiáltja Márk, kiveszi a lakáskulcsot Mária kezéből, zárja az ajtót. Gumibot! Ez nem a Kádár-rendszer!)
Mária
...ez a hatalomtól való rettegés már a zsigereimben van... Megverték Márkot! Hetvenkettőben a rendőrök... március tizenötödikén... amikor nemzetiszínű szalaggal a karjukon átvonultak az egyetemisták a Lánchídon... Nekem kellett garantálni, mint megbízható szülőnek, hogy csak gyerekes romantika... Most meg elég egy-két bőrfejű barom, és kész a provokáció...
(Az a baj, kicsi fiam, mondja Mária, hogy olyan ramatyul működik az új, hogy az emberek kezdik a régit sajnálni... Remélem, az én okos anyukám nem áll közéjük, mondja Márk, hiszen neked mindig is fontos volt a szabadságod... Lesz itt még jóvilág, az aranyborjút se táncoljuk újra s újra körbe... csak nem kivénhedt gyászhuszárokra vagy az átvedlett pufajkásokra kell bízni... és nem is a cinikus ravaszokra. Irigyellek, mondja Mária, az optimizmusodért. Én már semmi evilági csodában nem tudok hinni. Örülök, hogy az apróságokban helyt tudok állni. Ne vess meg érte, Márk, de nekem jelenleg előbbre van, hogy időre bejussak Blanka nénihez, mint bármelyik ide-oda vonulás. Azt képzeli szegény, hogy én vagyok az Erzsi nevű lánya! Márk megcsókolja Mária kesztyűs kezét. Bámullak is érte, anyukám, odacaplatsz, hetvenkét évesen... se inged, se gatyád, mégis... Le a kalappal! Ezért nem jár dicséret, mondja Mária, ez a minimum.)
Mária
...ez a minimum, havi két-három óra. Ha idevenném magamhoz, az lenne valami. Ha éjjel-nappal hordanám alóla a piszkot. Az lenne jóság; ez csak halvány utánzat. Próbálkozás, a lelkiismeret kicselezése... Az nem mentség, hogy idegen. „Aki közületek a legkisebbel cselekszik, az velem cselekszi”, világosan megíratott, de nincs már rá erőm, erre a teljességre, erre a megalkuvás nélküli szolgálatra. Fizikai erőm nincs már erre. Lelkierőm pedig még nincs. Annyi jót tenni, mint amennyi rosszat kaptunk... széndioxidot lélegezni be és oxigénné átalakítva lehelni ki... mint a fák... Gyűlölségből szeretetet, meg-nem-értettségből megértést... könyörtelenségből könyörületességet... Nincs kivel beszélnem. Angyalom, Istenem! Ha legalább leírhatnám. Mint gyermekkoromban. Kockás füzetbe. Versek. Az az üres kapcsos könyv... Tímeától. Egy sor nem sok, annyi sincs benne. Nem lettem költő. Nem lettem orvos. Csak egy bölcselkedő öregasszony, ennyi lettem...

(Blanka néni az elfekvő részlegen, nyolcágyas szobában fekszik. Valamennyi éjjeliszekrényen sárga műanyag bögre, a pisiszínű langyos teával. A szobában áporodott szarszag keveredik a hipó szagával. Mária leül a repedezett tonettszékre, Blanka néni megragadja a kezét. Mit hoztál Erzsikém? A banánt nem szeretem, behozza az Édszt Afrikából, alma, az rendben, de csak a jonatán! Mikor viszel haza, Erzsikém, mindig csak ígéred, pedig hát „Aranyos Erzsike", Marlittól, onnan szedtem a nevedet, de azt, hogy évekre eltűntél, soha meg nem bocsátom... Nyáron, mondja Mária, hámozza az almát, nyáron, ha már tudsz járni... Hát persze, akkor már könnyű, Blanka néni hangja agresszív, te mindig is a könnyebbet kerested, az apád vére, meg is átkozhatnálak, az megfogan, az anyai átok...! Bocsáss meg, mondja Mária, bocsáss meg a lányodnak. Kérlek, békélj meg, nagyon kérlek...)
Mária
...ki tudja, hol kallódik az a nyomorult. Ki tudja, talán segíthetek, ha kikönyörgöm a bocsánatot, az én személyem által, neki...
(Nem szoktál bocsánatot kérni, kiskorodban is olyan önfejű, megátalkodott voltál, mondja Blanka néni dühödten, felállítottalak az ablakpárkányra, ott maradsz, amíg bocsánatot nem kérsz, akár órákig is! Féltél, remegtél, de hiába, az Istennek se hagyta el a megbánás a szádat!)
Mária
...jaj. Szegény Erzsike. Reszket a pipaszár lába. Szédül a keskeny párkányon. Jaj, jaj, Blanka néni...
(Most már benőtt a fejem lágya, ne haragudj a te szerencsétlen Erzsikédre, mondja Mária, mély lélegzetet vesz, megcsókolja Blanka néni lucskos homlokát.)
Mária
...nem törlöm meg a számat. Nem szabad megtörölnöm.
(Blanka néni sírni kezd. Két oldalt a füle mögé csurognak a könnyek: Engem nem csókolt meg senki. Szinte szűz vagyok... évek óta szűz... Nem haragszom. Nem haragszik a mama...)
Mária
...az érintés. Ó, az érintés. A bőr a bőrön. Nem más, csak az érintés. Mennyire hiányzik!
(Márió bevonul a szobájába, egy kis délutáni elmélkedésre, a takarót a dereka köré csavarja. Villő a lehalkított tévét nézi, és közben suttog a cicáknak: Nincs miau, kussti!)
Márió
...régen sokkal melegebbek voltak a március tizenötödikék. Etelka néni rám adta a térdharisnyát és a rövid Bocskai-nadrágot. A térdharisnya mindig gurigába szaladt... folytonos húzkodás. Szavalnak a Múzeumkertben, és én a térdharisnyámra figyelek. Hogy harmonikázik-e? „Minden olyan unbetamt ezen a gyereken', ezt mondja Etelka néni egy másik nőnek, és anya nincs velünk, hogy megvédjen... hogy megcáfolja... Hát engem ugyan már nem ugratnak ki az utcára! Én még az igazságot se bírom ordítva közvetíteni, nemhogy skandálni... Hogy mi lett ebből az egészből… és még mi lesz? Megint naponta egy lista. Aztán ellenlista. Aki aláír, annak a fele csak „igazodik". Hogy meg ne bélyegezzék. A pikszisből ki ne essék. Aki meg kontra adja a nevét, ijesztő figurákkal is egybekerülhet. Nincs olyan lista, amelyiken minden név hiteles, vállalható... a kakukk-tojások szinte szemet szúrnak... Nem. Ha a Kádár-rendszerben nem tiltottam le magam, most sem teszem. Ezt a habot valahogy túlverték a tálon. Mindkét oldalról. Nincs esélye az objektív, higgadt szónak. Meg kellett érnem, hogy a Kabai, akit én ajánlottam az Intézetbe, nem is alacsony posztra, egy jóemberem, szinte kioktasson: hogy a moralitás már nem elég. Lehet, hogy tíz éve elég volt, de most már nem elég, a tettek mezejére kell lépni, letenni a voksot, nem nyummogni-nyammogni, finnyáskodni... A vezércikkek vagy az egzakt, tudományos tényfeltárás ideje jött el, nem a lamentatív szövegeké... És a meditáció is lejárt műfaj! ...”Moralizálás”, „lamentáció"!!! Meditáció, ami számukra egyenlő a terméketlen köldöknézegetéssel... Van olyan színtartomány, amit szabad szemmel nem vagyunk képesek észlelni, de attól az még létezik. Van olyan jelrendszer, amihez a többségnek nincs kódja. S mivel nem érti, hát lecsúsztatja a maga szintjére, közhelyként értelmezi. A moralizálás túlbeszélt, fölvizezett locsogás, a mondatok lötyögnek; a lamentáció pedig pergő, szürke, száraz homok... A meditáció viszont a legnagyobb összefogottság. Meg fogom érni, hogy amíg a régi rendszer alig tolerálta, szinte tiltotta a közléseimet, ez meg most annullálni akarja. A tiltásban volt remény. De ha átnéznek a szón...! ...Csak nem lemerülni a lelkemmel, soha többé. Összekapni magam, időben... Mi a részletes ős-oka és végcélja a létezésnek? Nem, ma már nem betegszem bele újra a kételyekbe, de valamit azért meg kell oldanom, mielőtt... Ez még nem a belesimulás... még mindig valamiféle lázongása az elhivatott Én-nek, hogy vajon miért kell így lennie? Miért ez a törvényszerű? Istenem-Uram. Krisztus Jézus imája az apostolokért. A János Evangéliumban. Az Atyához könyörög, valahogy így: „Amit tanítottál, én továbbadtam nekik. A világ gyűlöli őket, mert nem e világból valók, amint én sem vagyok evilágból való. Nem azt kérem, vedd el őket a világból, hanem hogy óvd meg őket... Amint Te küldtél engem a világba, úgy küldöm én is a világba őket..." Apostol!!! Hol vagyok én ettől?! Csak már azt ne képzeljem. Vénségemre meghülyülve. De egy... közvetítő. Az önbizalom nem elbizakodottság. „Ti vagytok a világ sója... és ha a só elízetlenül, ki sózza meg?" Nem elgyengülni. Képviselni. Csak ez a hermetikus szellemi magány. Ez a társtalanság, ha százan is vesznek körül... Krisztus Jézus a Getsemánikertben. Minden tanítvány elaludt. Vérverejték. Egy Angyal erősítette meg, Őt, a lényében istenit. Hát akkor mit várhat a halandó, csupa halandó közt? Leszáll-e egy Angyal, ilyen mélyre?



PublisherSzéphalom Könyvműhely, Budapest
Source of the quotation215-220

Nie lękajcie się (Polish)

(Piętnastego marca 1994 roku Mark zjawił się u Marii pół godziny przed czasem. Zbieraj się, mamo, możemy utknąć w korkach, a mnie się spieszy, idziemy pod pomnik Petőfiego, a potem z pochodniami na Zamek! Dlaczego nie zabrałeś bliźniaczek? pyta Maria i jeszcze raz pudruje policzki. To nie dla dzieci, odpowiada Mark, to właściwie demonstracja. Przeciw czy za? pyta Maria, wy też chcecie całą odpowiedzialność zrzucić na ten rząd? Ty, mamo nigdy nie znałaś się na polityce, mówi Mark, a jeśli o nas idzie, to my jesteśmy po prostu przeciw wszelkiej ekstremie, choć obawiam się, że całe zamieszanie to tylko woda na ich młyn. My nie pozwolimy, żeby w ten czy inny sposób zawłaszczał narodowe święto... dla nas to jasna sprawa! Czy istnieje coś takiego, jak jasna sprawa? Czy istnieje coś takiego? Maria wsuwa stopę w sportowy bucik, czy istnieje coś takiego, jak „jasna sprawa?")

Maria
...wszyscy kłamią. Kłamią nam prosto w oczy. Choć właściwie, kto tu jest oszustem? Ten, kogo nim nazywają, czy może ten, kto tak kogoś nazywa? A może jeden i drugi? Jak gdyby nie to się liczyło, kto ma rację ale to, z czego można rozpętać największą hecę, i jak można wykorzystać bieg spraw... by manipulować ludźmi. Tymi, którzy nie są wtajemniczeni. Robi się coraz większe zamieszanie. I wszystko staje się coraz bardziej niesmaczne. I nie ma już nawet jego, żeby chociaż w pidżamie próbował uspokajać rozszalałe żywioły. Każdy dolewa tylko oliwy do ognia. Chyba na samym początku trzeba było dokonać bardziej rozważnych wyborów, już wtedy należało wysadzić z siodła poprzednią ekipę. Sprawdzić, koniu; dajemy do rąk władzę... nie takim nieudacznikom. Tak, to dobre słowo. Nieudaczniki. Szaleńcy. A pozostali wcale nie są nieudolni. Są cwani. Dobre słowo. Cwani.
(Mark jest stanowczy: Gdybyś mamo uważniej obserwowała, ;:;yco się dzieje, zauważyłabyś, że młodzi ludzie nie dają się nabrać ani ~' na antysemityzm, ani na nostalgię za komuchami... my mamy swojé '~;. pomysły! Niech Bóg da, wzdycha Maria, ale uważaj, żebyś nie obe rwał pałką! Gdzie ty mamo żyjesz, krzyczy Mark, bierze od matki `*°~ klucze, zamyka drzwi. Pałki! To już nie czasy Kadara!)

Maria
...jestem do szpiku kości przesiąknięta strachem przed władzą:.. Marka kiedyś pobili! Milicja! W tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym drugim... piętnastego marca, studenci z opaskami w narodowych barwach na rękawach maszerowali przez Most Łańcuchowy... Jako odpowiedzialny za dziecko rodzic musiałam ich zapewniać, że to tylko taka romantyczna dziecinada... A teraz wystarczy kilku łysych kretynów i prowokacja gotowa...
(Rzecz w tym, mówi Mark, że to nowe kiepsko funkcjonuje, a ludzie zaczynają żałować starego... Mam nadzieję, że moja mądra mamusia się do nich nie zalicza, mówi Mark, przecież dla cie bie zawsze najważniejsza była wolność... Jeszcze będzie tu dobrze, nie będziemy tańczyć wokół złotego cielca... tylko nie wolno dać rządzić podstarzałym huzarom, ani przefarbowanym lisom... ani cynicznym spryciarzom. Zazdroszczę ci, odpowiada Maria, twojego optymizmu. Ja już nie wierzę w żadne cuda na tym świecie. Cieszę się, że potrafię poradzić sobie z codziennymi kłopotami. Dla mnie teraz od waszych demonstracji ważniejsze jest, żebym na czas zdążyła do cioci Blanki. Wydaje się jej biedaczce, że jestem jej córką, Erzsi. Podziwiam cię mamo, że tak latasz do niej, w twoim wieku... kim ona dla ciebie jest, ani bratem, ani swatem... Godne podziwu! Nie oczekuję za to pochwał, mówi Maria, to naprawdę tylko minimum.)

Maria
...to naprawdę tylko minimum, dwie, trzy godziny w miesiącu. Gdybym ją do siebie zabrała, to rzeczywiście byłoby coś. Gdybym od rana do nocy myła ją z tego brudu. Tak wygląda prawdziwa dobroć, a to, co robię, jest tylko nędznym naśladownictwem. Próbą oszukania wyrzutów sumienia... I nic tu nie zmienia faktu, że ona jest dla mnie obcą osobą. „Co uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, mnieście uczynili", znaczenie tych słów jest oczywiste, ale ja nie mam siły, nie mam siły poświęcić się w pełni, by oddać komuś posługę nie uciekając się do żadnego kompromisu. Nie mam już na to fizycznych sił. A siły ducha jeszcze nie posiadłam. Czynić dobro w zamian za zło... wdychać dwutlenek węgla, a wydychać tlen... jak drzewa. Nienawiść obracać w miłość, niezrozumienie w zrozumienie... okrucieństwo w miłosierdzie... Nie mam do kogo mówić. Mój dobry Boże! Żebym chociaż potrafiła to wszystko opisać. Jak kiedyś, w dzieciństwie. W zeszycie w kratkę. Pusta książeczka z małą klamerką... Od Timei. Jeden werset to przecież niewiele, ale nawet tyle nie udało mi się napisać. Nie zostałam poetką. Ani lekarką. Jestem staruchą, która potrafi tylko się wymądrzać...
(Pani Blanka leży na oddziale dla obłożnie chorych, na ośmioosobowej sali. Na nocnych szafkach stoją żółte, plastikowe kubki z chłodną herbatą o barwie moczu. W pokoju kwaśny smród kału miesza się z odorem chlorku. Maria siada na rozklekotanym, drewnianym krześle. Pani Blanka chwyta ją za rękę. Co dzisiaj przyniosłaś, Erzsike? Bananów nie lubię, jest w nich Aids z Afryki, jabłka, owszem, ale tylko jonatany! Kiedy mnie zabierzesz do domu, Erzsike, zawsze tylko obiecujesz, przecież jesteś Kochana Erzsike, Marlit kiedyś tak cię nazwała, ale tego, że znikłaś wtedy na całe lata nigdy ci nie wybaczę... W lecie, mówi Maria obierając jabłko, w lecie, jak już będziesz mogła chodzić... Pewnie... wtedy będzie łatwo, głos pani Blanki staje się agresywny, ty zawsze lubiłaś iść na łatwiznę, w ojca się wdałaś, powinnabym cię wykląć. Matczyne przekleństwo kiedyś dosięga...! Wybacz mi, mówi Maria, wybacz swojej córce! Proszę cię, pogódźmy się, proszę...)

Maria
...kto wie, gdzie się biedaczka podziała. Kto wie, może jej pomogę, jeżeli za moim pośrednictwem wybłagam dla niej przebaczenie.
(Nigdy nie potrafiłaś przepraszać, w dzieciństwie też byłaś taka uparta i krnąbrna, mówi pani Blanka ze złością w głosie, stawiałam cię na parapecie, postoisz, dopóki nie przeprosisz, choć byś miała tam stać całymi godzinami! Bałaś się, drżałaś cała, wszystko na próżno, za nic nie potrafiłaś wydusić z siebie słowa przeprosin!)

Maria
...oj, biedna Erzsike. Drżą jej nóżki cienkie jak pałeczki. Na wąskim parapecie kręci się jej w głowie. Oj, oj, pani Blanko...
(Teraz już spoważniałam, nie gniewaj się na twoja biedną Erzsike, mówi Maria, nabiera głęboko powietrza i całuje panią Blankę w wilgotne od potu czoło.)

Maria
...nie obetrę ust. Nie wolno mi tego zrobić.
(Pani Blanka wybucha płaczem. Łzy ciekną dwoma strumieniami, spływają nieomal za uszy: Mnie nikt nie całował. Jestem właściwie dziewicą... od wielu lat dziewicą... Nie gniewam się. Mama się nie gniewa...)
Maria
...dotyk. Tak, dotyk. Skóra przy skórze. Nic innego, tylko dotyk. Bardzo mi go brakuje!
(Marió udaje się do swojego pokoju na popołudniową drzemkę, owija się wokół pledem. Villő ogląda po cichu telewizję i szepce do kotów: Nie ma miauczenia, wynosić się stąd!)
Marió
...dawniej piętnastego marca bywało o wiele cieplej. Ciocia Etelka kazała mi zakładać podkolanówki i krótkie spodenki. Podkolanówki zawsze opadały... wiecznie z nimi wojowałem. W ogrodzie przy muzeum deklamują wiersze, a ja przyglądam się swoim podkolanówkom. Czy znowu opadły? Wszystko na tym dziecku jest takie unbetamt, mówi ciocia Etelka do jakiejś kobiety, i nie ma z nami mamy, żeby mnie obroniła, zaprzeczyła jej słowom... Mnie już nikt nie wygoni na ulicę! Już nawet nie mam siły wykrzyczeć prawdy, a co dopiero skandować... Co z tego wszystkiego wyszło... i co nas jeszcze czeka? Każdego dnia jakaś lista. A potem druga lista ze sprzeciwem. Ludzie podpisują, ale dobrze, jeśli połowa robi to z przekonaniem. Tylko po to, żeby nie zostać napiętnowanym. Żeby nie wypaść z gry. A kto się podpisze pod listą ze sprzeciwem, ujrzy swoje nazwisko w otoczeniu przerażających osobników. Nie ma zresztą listy, na której wszystkie nazwiska byłyby wiarygodne, nie budzące wątpliwości... wszędzie pełno kukułczych podrzutków... Skoro za Kadara nie potrafili mnie do niczego zmusić, teraz też się nie złamię. Tym razem przesadzili. Jedni i drudzy. Obiektywne, wyważone poglądy nie mają tu szans. Muszę zrozumieć, że Kobai, ten którego sam protegowałem do instytutu, zresztą na nie byle jakie stanowisko, mój człowiek, poucza mnie teraz: dziś sama moralność nie wystarcza. Być może dziesięć lat temu wystarczała, ale dzisiaj już nie, dzisiaj potrzebne są czyny, trzeba opowiedzieć się po którejś ze stron, nie wydziwiać i nie marudzić... Nadszedł czas wstępniaków z pierwszych stron gazet albo naukowego, precyzyjnego mówienia o faktach, literackie lamenty to już przeszłość... Medytacja też odeszła już do lamusa!... Lament... Moralizowanie!!! Medytacja stała się dla nich jednoznaczna z bezpłodnym nieróbstwem... Istnieją barwy niedostrzegalne gołym okiem, ale przecież to nie znaczy, że ich nie ma. Istnieje kod, którego znaczenia większość nie jest w stanie odczytać. I skoro go nie rozumie, usiłuje sprowadzić do własnego poziomu, interpretować jak pospolity banał. A moralizowanie to lanie wody i próżna gadanina, zdanie po zdaniu, a literacki lament jest jak rozsypujący się, szary, suchy piasek... A przecież medytacja jest najwyższą formą zjednoczenia. Mogę zrozumieć, że miniony reżim z trudem tolerował, czy nawet uniemożliwiał mi publikacje, ale obecny chce im odebrać jakikolwiek sens. W zakazie tliła się nadzieja. A nuż coś umknie ich uwadze...! ...Byle w głębi duszy nie ulec, nigdy się nie poddać. Jaki jest sens i jaka jest praprzyczyna istnienia? Nie, już nigdy więcej nie pozwolę, by ogarnęły mnie wątpliwości, muszę w porę znaleźć jakieś rozwiązanie... To jeszcze nie jest ugrzecznienie... to ciągle jeszcze bunt mojego Ja, że właściwie dlaczego tak musi być? Dlaczego tak się właśnie dzieje? Panie Boże. Modlitwa Jezusa za apostołów. Z Ewangelii świętego Jana. Jezus błaga Ojca, jakoś tymi słowy: „Słowa bowiem, które mi powierzyłeś, im przekazałem. Jeżeli was świat nienawidzi, wiedzcie, że mnie wpierw niż was znienawidził. Gdybyście byli ze świata, świat miłowałby to, co jest jego; że jednak ze świata nie jesteście, alem Ja was wybrał ze świata, dlatego was świat nienawidzi. Nie o to proszę, byś zabrał ich ze świata, ale byś ich uchronił... Tak,jak mię przysłałeś na świat, tak ja ich przysyłam...". Apostoł. jak daleko mi do niego! Oby tylko nie poniosła mnie wyobraźnia. I starcza głupota: Posłaniec. Wiara w siebie nie oznacza przecież pychy. „Wy jesteście solą dla ziemi, lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić?". Nie opaść z sił. Nie rezygnować z posłannictwa. Gdyby tylko nie ta intelektualna samotność. Samotność wśród tłumu... Jézus w ogrodzie Getsemani. Wszyscy uczniowie już posnęli. Krwawy pot. Tylko Anioł dodaje mu sił, jemu, w swej istocie Bogu. Czego więc może oczekiwać śmiertelnik od śmiertelnika? Czy znajdzie się Anioł, który się nad nim pochyli?



PublisherVarsó, Studio Emka
Source of the quotationp. 215-219.

minimap