Súdruh Bozonča – Ideálna pracovná sila (Szlovák)
Pred odchodom do práce, pri rozlúčke so svojimi
najbližšími, má súdruh Bozonča najlepšiu príležitosť vždy znova si uvedomiť a
predsavziať, že pri robote bude opatrný a obozretný, aby sa mohol zdravý a spokojný
vrátiť. Do zamestnania odchádza oddýchnutý a príjemne naladený. Na široko usmiatych
perách mu vždy pohráva rezká pesnička. Jasné oči v prostej, dobráckej tvári mu
žiaria. Je teplo oblečený a dosýta najedený. Berie si so sebou len to, čo
potrebúje počas výkonu svojho povolania. Súdruh Bozonča je povolaním roztáčač
vo veľkom chemickom kombináte. Do práce prichádza medzi prvými, ak nie vôbec prvý. Preto si vždy stihne v
poštovom novinovom stánku pri fabrickej bráne kúpiť noviny. Najradšej číta
Prácu a Šport. Futbal sa súdruhovi Bozončovi páči, zabáva ho, ale nikdy to s ním nepreháňa. Je
fanúšikom mužstva Inter Slovnaft ZŤS Bratislava. Občas v nedeľu si oblečie pulóver a sako, namastí si vlasy a vyberie sa na Pasienky na futbal. Do práce i z práce súdruh Bozonča vždy využíva najkratšiu, no pritom najbezpečnejšiu cestu. Kým používal verejný
dopravný prostriedok (vlak, autobus, električku),
prišiel na stanicu včas.
Často si privstal i o hodinu-dve a potom odhodlane sedel v studenej čakárni. Nikdy nenaskakoval na idúce vozidlo. Počas prepravy sa správal tak, ako sa na uvedomelého
občana patrí. Po pätnástich rokoch trpezlivého čakania súdruh Bozonča konečne
dostal podnikový byt v blízkosti chemického kombinátu a začal používať vlastný dopravný prostriedok, bicykel. Súdruh Bozonča jazdí na svojom bicykli opatrne, najmä v zákrutách a na križovatkách. Je ohľaduplný k ostatným účastníkom cestnej premávky. Pred každou jazdou
si na pravú nohavicu
založí štipec, aby sa mu nedostala do naolejovanej reťaze a aby tak nezavinil
dopravnú.nehodu. Svoj bicykel súdruh Bozonča udržiava v poriadku.
Pravidelne ho čistí a olejuje. Pneumatiky dofúkava dennodenne. Pri návrate z popoludňajšej zmeny zapne dynamo a svieti si na cestu. Pochopiteľne, prispôsobí tomu aj rýchlosť jazdy, i keď treba dodať, že nikdy nejazdieva vermi rýchło. Súdruh Bozonča vie, že osobná čistota je znakom uvedomelého, a teda i kultúrneho človeka. Preto udržiava svoj pracovný odev i obuv stále v poriadku a čistote. Pravidelne ich ošetruje. Čistenie a opravy osobných pracovných ochranných prostriedkov mal
zabezpečovať podnik, chemický kombinát, ale zodpovední pracovníci sa na to vysrali. Súdruh Bozonča si napľul do dlaní a pustil sa do toho sám. Pred jedlom a po použití záchoda
si súdruh Bozonča umyje ruky i tvár. Po práci neraz
celé telo. Keďže z práce odchádza bicyklom, nepokladá sprchovanie v robote na rozdiel od svojich spolupracovníkov za zbytočné. V každom prípade sa nezačierni od padajúceho popolčeka toľko ako ostatní, ktorí vzdialenosť
medzi dielňou a vrátnicou
merajú pešo. Chrup si súdruh
Bozonča udržuje v čistote a poriadku. Zuby si čistí pravidelne, a aj preto ho nikdy neboleli.
Zubov má dvadsaťosem; zuby múdrosti mu nikdy
nenarástli. Keďže sa mu to zdá nenormálne,
zatajuje túto skutočnosť pred všetkými. Súdruh Bozonča sa nikdy nečistí benzínom či syntetickým rozpúšťadlom. Pokladá to za veľmi nebezpečné. Vždy sa bál rakoviny. Preto vždy, keď sa v práci nadýchne
výparov kyseliny sírovej, neodkladne vypije 1 dcl mlieka. Denne takto
skonzumuje aj dva-tri litre chutného a zdravého mlieka
priamo z igelitového vrecka. Má dobrý pocit, že na rozdiel od svojich
apatických kolegov robí niečo pre utužovanie svojho zdravia. Z toho istého
dôvodu súdruh Bozonča ani nefajčí.
Takisto sa vyhýba zafajčenému prostrediu. Často mal možnosť overiť si, že
čuchové bunky zničené nikotínom a dechtom z cigariet nie sú schopné včas
zareagovať napríklad na únik kysličníka
arzenitého, kyanovodíka či ortuťových pár, ku ktorému dochádza niekoľkokrát za deň, a nevarujú teda svojho majiteľa, že si treba nasadiť
dýchací prístroj či plynovú masku. Neraz sa stalo, že súdruh Bozonča už dávno
pokojne sedel s plynovou maskou na tvári v predpísanej polohe (t.j. chrbtom k predpokladanému
epicentru možného výbuchu a s hlavou medzi
nohami), kým jeho spolupracovníci sa váľali po dlážke a dokrútení ani hady lapali po dychu. V hygienických zariadeniach (umyvárňach, sprchárňach, záchodoch a podobne) udržiava súdruh Bozonča poriadok a čistotu. Nepoškodzuje tieto dôležité zariadenia závodu.
Sú predsa určené na ochranu jeho
zdravia a zdravia jeho
spolupracovníkov. Takisto mu nie je neznáme, že
čistota a poriadok na pracovisku sú dôležitým predpokladom bezpečnej,
bezrizikovej práce. Dbá o to, aby dielňa, v ktorej pracuje, dokumentovala jeho
kultúrnu úroveň. Uvedomelo skrášľuje svoje pracovisko, aby bolo prostredím, v
ktorom by sa ešte lepšie, príjemnejšie, ale aj bezpečnejšie pracovalo. Prv než súdruh
Bozonča pracovisko opustí, dá ho do dokonalého poriadku. Osobné ochranné
pracovné prostriedky súdruh Bozonča používa vždy a všade, kde sú predpísané a
kde ho majú chrániť pred úrazom a chorobou z povolania. Starostlivo s nimi
zaobchádza. Uvedomuje si, že už mnohým ochránili zdravie, ba dokonca i život.
No a ten je, ako sa vraví, tým najcennejším, čo máme. Pri práci najprv rozmýšľa a potom koná. Celú svoju pozornosť sústreďuje na
vykonávanú prácu. Nikdy sa nedá nikým a ničím vyrušiť. Spolupracovníci ho
dobrácky prezývajú „robot Emil”.
Kiadó | L.C.A. |
Az idézet forrása | Sekerou a nožon |
Könyvoldal (tól–ig) | pp. 73-76 |
Megjelenés ideje | 1999 |
|
Towarzysz bozonca, idealna siła robocza (Lengyel)
Przed wyjściem
do pracy, gdy żegna się ze swoimi najbliższymi, towarzysz Bozonča ma najlepszą
okazję na nowo uświadomić sobie i postanowić, že w pracy będzie ostrożny i
przezorny, żeby mógł wrócić zdrowy i zadowolony. Do pracy odchodzi wypoczęty i miło usposobiony. Na szeroko uśmiechniętych
ustach zawsze brzmi skoczna piosenka. Jasne oczy żarzą się na prostej,
dobrodusznej twarzy. Jest ciepło ubrany i najedzony do syta. Zabiera ze sobą
tylko to, co potrzebuje w czasie wykonywania swojego zawodu. Towarzysz Bozonča
pracuje jako robotnik w wielkim kombinacie chemicznym. Do pracy przychodzi jako jeden z pierwszych, ale nie w ogóle pierwszy. Dlatego
zawsze zdąży w kiosku w bramie fabrycznej kupić gazetę. Najchętniej czyta
„Pracę” i „Sport”. Towarzyszowi Bozončy podoba się piłka nożna, bawi go, ale nigdy z nią nie
przesadza. Jest kibicem drużyny Inter Slovnaft ZŤS Bratislava. Czasem w
niedzielę wystroi się, ubierze sweter i marynarkę, natłuści włosy i wybierze
się na Pasienky na mecz. Idąc do pracy i z pracy, towarzysz Bozonča zawsze korzysta z najkrótszej, ale i
najbezpieczniejszej drogi. Dopóki korzystał z publicznych środków komunikacji
(pociąg, autobus, tramwaj), przychodził na przystanek w porę. Czasami wstawał nawet o godzinę – dwie wcześniej, a potem
uparcie siedział w zimnej poczekalni. Nigdy nie wskakiwał do jadącego pojazdu.
Podczas jazdy zachovwywał się tak, jak na uświadomionego obywatela przystało.
Po piętnastu latach cierpliwego czekania towarzysz Bozonča nareszcie otrzymał
mieszkanie służbowe w pobliżu kombinatu chemicznego i zaczął korzystać z
własnego środka transportu – roweru. Towarzysz Bozonča jeździ na swoim rowerze
ostrożnie, zwłaszcza na zakrętach i skrzyżowaniach. Jest uważny w stosunku do
innych uczestników ruchu ulicznego. Przed każdą jazdą na prawą nogawkę zakłada
sobie klamerkę, żeby się nie dostała do nasmarowanego łańcucha i żeby przez to
nie spowodował wypadku. Swój rower
towarzysz Bozonča utrzymuje w porządku. Regularnie go czyści i smaruje. Koła pompuje
codziennie. Wracając z popołudniowej zmiany włącza dynamo i świeci sobie na
drogę. Oczywiście dostosowujé do tego prędkość, a trzeba dodać, že nigdy nie
jeździ szybko. Towarzysz Bozonča wie, że higiena osobista jest cechą uświadomionego, a więc i
kulturalnego człowieka. Dlatego też stale utrzymuje w porządku i czystości
swoje ubranie i obuwie robocze. Regularnie o nie dba. Czyszczenie i naprawę
odzieży ochronnej miało zabezpieczyć przedsiębiorstwo – kombinat chemiczny, ale
odpowiedzialni za to pracownicy mają to w dupie. Towarzysz Bozonča splunął w
dłonie i wziął się za to sam. Przed jedzeniem i po skorzystaniu z ubikacji myje ręce i twarz. Po pracy nieraz
i całe ciało. Ponieważ z pracy odjeżdża na rowerze, nie uważa prysznica po
pracy, w przeciwieństwie do swoich współpracowników, za zbędny. W każdym
przypadku nie ubrudzi się od spadającego pyłu tak jak inni, którzy odległość
między warsztatem a portiernią przemierzają pieszo. Uzębienie towarzysz Bozonča utrzymuje w czystości i porządku. Zęby myje
regularnie i dlatego nigdy go nie bolały. Zębów ma dwadzieścia osiem, zęby
mądrości nigdy mu nie wyrosły. Ponieważ wydaje się mu to nienormalne, zataja
ten fakt przed wszystkimi. Nigdy nie czyści się benzyną czy rozpuszczalnikiem
syntetycznym. Uważa to za bardzo niebezpieczne. Zawsze się bał raka. Dlatego
zawsze, gdy w pracy nawdycha się oparów kwasu siarkowego, natychmiast wypija
pół szklanki mleka. Dziennie w ten sposób konsumuje aż dwa – trzy litry
zdrowego mleka prosto z woreczka. Ma poczucie, że w przeciwieństwie do swoich
apatycznych kolegów, robi coś dla hartowania swojego zdrowia. Z tego
samego powodu towarzysz Bozonča nie pali. Tak samo unika zadymionych miejsc.
Często miał okazję sprawdzić, że zmysł węchu zniszczony nikotyną i smołą z
papierosów nie jest zdolny w porę zareagować na przykład na ulatnianie się
trójtlenku arsenu, cyjanowodoru czy oparów rtęci, do których dochodzi wiele
razy w ciągu dnia, i nie ostrzega swojego właściciela, że trzeba nałożyć aparat
tlenowy czy maskę przeciwgazową. Nieraz się stało, że towarzysz Bozonča już od
dawna spokojnie siedział z maską przeciwgazową na twarzy w przepisowej pozycji
(tj. plecami w stronę przypuszczalnego epicentrum możliwego wybuchu), podczas
gdy jego współpracownicy wywracali się na podłodze i wili się niczym węże,
łapiąc ustami powietrze. W pomieszczeniach sanitarnych (umywalniach, prysznicach, ubikacjach i tym podobne)
towarzysz Bozonča utrzymuje porządek i, czystość. Nie niszczy tych
ważnych urządzeń zakładowych. Są przecież przeznaczone do ochrony jego zdrowia
i zdrowia jego współpracowników. Tak samo nie jest mu nieznane, že czystość i
porządek w miejscu pracy są istotnym warunkiem bezpiecznej pracy. Dba o to,
żeby warsztat, w którym pracuje, dokumentował jego poziom kultury. Świadomie
upiększa swoje miejsce pracy, żeby było otoczeniem, w którym by się jeszcze
lepiej, przyjemniej, ale też bezpieczniej pracowało. Zanim towarzysz Bozonča
opuści miejsce pracy, najpierw doprowadza je do idealnego porządku. Osobistych
środów ochronnych towarzysz Bozonča używa zawsze i wszędzie, gdzie jest to
zalecane i gdzie mają go chronić przed wypadkiem i chorobą zawodową. Troskliwie
się z nimi obchodzi. Jest świadomy tego, że już wielu osobom uratowały zdrowie,
a nawet życie. A ono jest przecież, jak się to mówi, najcenniejszym co mamy. Pracując najpierw myśli, potem działa. Całą
swoją uwagę koncentruje na wykonywanej pracy. Nigdy nie pozwala, żeby ktoś lub
coś mu przeszkodziło. Współpracownicy życzliwie przezywają go Robot Emil.
Kiadó | Towarzystwo Słowaków w Polsce |
Az idézet forrása | Miejsce w zdarzeniu |
Könyvoldal (tól–ig) | pp. 257-261 |
Megjelenés ideje | 1997 |
|