This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Woroszylski, Wiktor: A fajok pusztulása (Zagłada gatunków in Hungarian)

Portre of Kerényi Grácia

Back to the translator

Zagłada gatunków (Polish)


The buffaloes are gone
And those who saw buffaloes are gone

Carl Sandburg

Vitus Bering widział jeszcze przed śmiercią syrenę
morską zwaną też mniej romantycznie
krową morską Zorza polarna
przyświecała widowisku lecz Beringowi
zamarzały wąsy i serce i dziąsła
były krwawą miazgą i nie doczekał wiosny Uczestnik
jego wyprawy Steller napisał dzieło pod tytułem
De Bestiis Marinis ogłoszone dziesięć lat później Wtedy
wielu myśliwych udało się na nowe łowiska i niebawem
nikt nie mógł już zobaczyć tego bezbronnego stworzenia które
nie śpiewało na zgubę żeglarzom

A jednak
to jest wielki teatr zagłada gatunków Kiedy William
Matthewson obdarzony przydomkiem Buffalo
Bill mierzył bizony celnym choć przekrwionym nieco
okiem lub później gdy ten sam
przydomek nosił William F. Cody licznie przybyła
publiczność przypatrywata się z okien specjalnego pociągu paląc
cygara i wachlując się kapeluszami jak
padały wsiąkały w prerię zaprawdę było
na co popatrzeć jak masywne pękate
usychały niczym liście na kartach
historii naturalnej

Lecz cóż pierwotne cóż wtórne widowisko oklaski w pewnym
kraju oklaskami uczczono pożegnalne
kołowanie wróbli wdzięczne nie
ważyły się przysiąść unosiły
się w powietrzu jak nuty
ułomne z ostatniego tchu
wyciągnięte gdy zaś opadły
nie było w nich już nic muzycznego przypominały
zmięte kulki gazetowego papieru

Rozmaitość losów Na przykład tur
Był ciemny Szedł ławą Ryczał
Zataczając się rzężąc nie pogodzony padł
w roku pańskim 1627 Ileż dłużej
trzymały się sobole i rosomaki puszystymi kitkami
zamiatając ślad pośród
oblatującej przestrzeni Słychać
o przebiegłości skazanych gatunków podszywających się
pod inne lecz musiała temu towarzyszyć
również obawa królika by go nie wzięto za lwa i bolesna
niemożność udowodnienia kim jest naprawdę

Tyle historia naturalna A teraz komu
starczy wyobraźni dla Prusów
chroboczących w ostępie nieufnych dobitych
wcześniej niż tur Nie zostawili po sobie
okruchu mowy garnka wiary Nie ma ich
w dantejskich piekłach ni rajach Nie ma
nigdzie A gdzie są
Ormianie anatolijscy których krew
spłynęła w pustynię ale
nie użyźniła jej Czerwonoskórzy wojownicy
o twarzach wymalowanych w rytualne pasy co
chroniło przed złym duchem nie uchroniło jednakże
przed postępami komunikacji Ludzie
z plemienia Hutu wytępieni w buszu
przez ludzi z plemienia Tutsi Kto pamięta
kilka może kilkadziesiąt małych narodów północy i południa
które ginęły od zmiany klimatu zmiany pożywienia
zmiany prawa chciano je uszczęśliwić bądź
ukarać oświecić nawrócić skłonić
do ustąpienia miejsca potrzebnego
w różnych czasem nader doniosłych celach

Ten stary człowiek z miotłą w Górze Kalwarii widział jeszcze
swoich współziomków innego wyznania jak
odjeżdżali by zamienić się w dym To nie on
był sprawcą Był świadkiem Zamiatał chodnik Niewiele
jednak umiał o nich powiedzieć gdy pewien
literat który ćwierć wieku spędził na obczytnie powróciwszy
wychylony z samochodu pytał Widzieliście
ich Jak pana widzę przed sobą I co się
z nimi stało Kto to wie A co się
stało ze ścianami wśród których
modlili się stukali młotkiem pomstowali rodzili dzieci Wszędzie
mieszkają ludzie Jest im ciasno

Oto więc
przyroda w której nie ma pustych miejsc Wszędzie
wchodzi trawa piasek i głos Duchy bizonów
nie straszą Fala zamknęła się
nad cieniem cienia syreny Są jeszcze
ostatnie nosorożce i liczne jaskółki Ludzie
mają swój teatr Życie
trwa



PublisherPoznań, Wydawnictwo a5
Source of the quotationZ podróży, ze snu, z umierania. Wiersze 1951–1990. , 88-90. o.

A fajok pusztulása (Hungarian)


Nincsenek már bizonoh.
Azoki sincsenek, akik
[bizonokat láttak.

Carl Sandburg

Vitus Bering még látott halála előtt tengeri
szirént avagy kevésbbé romantikus néven
tengeri tehenet A sarki fény
világított e látványossághoz de Bering
bajusza összefagyott a szíve is meg az ínye
véres péppé s nem érte meg a tavaszt
[Expedíciójának
egyik résztvevője Steller könyvet írt De Bestiis
Marfinis címen adták ki tíz év mulva Akkor
fölkerekedtek a vadászok az ismeretlen zsákmány
[után és csakhamar
már senkise láthatta ezt a védtelen teremtményt
[mely
nem énekelt a hajósok vesztére

És mégis
nagy színjáték ez a fajok pusztulása Amikor
[William
Matthewson avagy más néven Buffallo
Bill célbavette a bizonokat éles bár kissé véreres
szemével vagy később amikor ugyanazt az
álnevet William F. Cody viselte a szép számmal
[összegyűlt
közönség egy különvonatablakából nézte
[szivarozva és
kalapjával legyezgetve magát miközben
sorra hullottak el beitta őket a préri igazán volt
mit nézni ahogyan e vaskos robusztus
állatok összeszáradtak akár a falevelek a naturális
história lapjai közt

De mit számít hogy ősi-e vagy másodlagos
[látványosság a tapsvihar ugyanaz egy bizonyos
országban tapsviharral ünnepelték a verebek
kecses búcsúkeringését nem
mertek leszállni lebegtek
a levegőben akár egy dal elcsukló
véghangjai lélegzetszakadtig
elnyúlva s amikor végülis lehulltak
nem volt már bennük semmi muzsika gyűrött
újságpapír-galacsinokra emlékeztettek

Hányféle sors Például az őstulok
Sötét volt a szőre csordástul járt Üvöltött
Amikor megtántorodva engesztelhetetlenül elbukott
az Úr 1627-ik esztendejében Mennyivel húzták
tovább a cobolyok a rozsomákok bolyhos farkukkal
elsöpörve nyomukat a vedlett
tájban Sokat mesélnek a halálra
ítélt fajok furfangjairól hogyan menekülnek
más fajok álcája mögé de ezzel bizonnyal együtt
jár a nyúl félelme is hogy ne nézzék oroszlánnak s
[a fájdalmas
tehetetlenség hogy nem mutathatja meg kicsoda
[valóban

Ennyit a naturális históriából S ki tudja vajon
elképzelni az óporoszokat hogyan
recseg-ropog az ősrengeteg körülöttük s ők
[mindvégig bizalmatlanul
előbb pusztultak el mint az őstulok az utolsó szálig
[Nem maradt
utánuk morzsányi szó cserép hit sem Nincsenek
Dante poklában sem édenében Nincsenek
sehol És hol vannak
az anatóliai örmények akiknek a vére
a sivatagba ömlött de
nem termékenyítette meg homokját A vörösbőrű
[harcosok
arcuk rituális csíkokkal telefestve ami
megvédte őket a gonosz szellem elől De nem védte
[meg
a civilizáció fejlődése elől A Hutu
törzsbeliek akiket a Tutsi törzsbeliek kiirtottak
a dzsungelben Ki emlékszik
arra a néhány vagy néhánytucat kis északi és déli
[népre
melyeket elpusztított az éghajlatváltozás a táplálék
a törvény megváltozása boldogítani akarták őket
[illetve
megbüntetni felvilágosítani megtéríteni rávenni
[hogy helyet
adjanak másoknak különféle
néha fölöttébb magasztos célok érdekében

Az a seprűs öregember Góra Kalwarián még látta
máshitű honfitársait amikor
elutaztak hogy füstté váljanak Nem ő
volt a tettes Tanú volt csak A járdát söpörte Ám
[nem sokat
tudott róluk mondani amikor
egy író aki külföldön töltött huszonöt évet
[visszatérve
megkérdezte kihajolva autójából Látta-e
őket Ahogy most látom az urat És mi
történt velük Ki tudja S mi történt
a falakkal melyek közt
imádkoztak kalapáltak átkozódtak gyerekeket
[szültek Mindenütt
laknak emberek Szűken vannak

Íme tehát
a természet melyben nincs üres hely Mindenütt
kisarjad a fű homok és hang A bizonok lelke
nem kísért senkit Összezárult a hullám
a szirén árnyának árnya fölött Vannak még
orrszarvúak egy páran s fecskék szép számmal Az
[emberek
nézhetik a színjátékot Az élet
folyik tovább



PublisherEurópa Könyvkiadó, Budapest
Source of the quotationA föld fényei, p. 118–121.

minimap