Krótka przedmowa (Polish)
Janowi
Dobraczyńskiemu „Kamienny świat” jest jednym obszernym opowiadaniem,
złożonym z dwudziestu samodzielnych części. Autor próbował możliwości, jakie
daje forma „krótkiego opowiadania”, i uznal próbę za niezbyt udałą. Forma
krótkiego opowiadania podobna jest do formy ciasnego kołnierzyka, gdyż tamuje
oddech. Oducza ona komentarza i omówienia, przyzwyczaja do jedności akcji,
czasu i miejsca, zamiast pisarza — kształci aparat fotograficzny. Niektóre z tych krótkich opowiadań są tylko realistyczne, niektóre są błahe,
inne zawierają polemikę z cudzymi postawami pisarskimi. Adresy polemiki
wskazują dedykacje, ale nie wszystkie. Niektóre są tylko grzecznościowe. Nie
jestem pozytywnym katastrofistą, nie znalem kapy Kwaśniaka, nie jadlem mózgów
ludzkich, nie mordowałem dzieci, nie siedziałem w bunkrze, nie chadzałem z
Niemcami do opery, nie pilem wina w ogrodzie, nie oddaję się infantylnym
marzeniom — w ogóle byłoby mi bardzo przykro, gdyby opowiadania z „Kamiennego
świata” zostały potraktowane jako kartki z intymnego pamiętnika autora tylko
dlatego, że są pisane w pierwszej osobie. Nie wiem, czy przedmowa ta usprawiedliwia dostatecznie moje krótkie
opowiadania. Napisałem ją głównie dlatego, aby się mnie nie czepiali różni
radykalni katolicy — oraz inni.
Source of the quotation | Utwory wybrane / Tadeusz Borowski ; oprac. Andrzej Werner. - Wyd. 2 przejrz. - Wrocław |
Bookpage (from–to) | pp. 305-306. |
|
Krátká předmluva (Czech)
Janu Dobraczyńskému Kamenný
svět je jediná velká povídka, sestavená z dvaceti samostatných částí. Autor
vyzkoušel nejrůznější možnosti, jež skýtá forma „krátké povídky“, a uznal pokus
za nepříliš zdařilý. Forma krátké povídky je jako těsný límec, který ztěžuje dýchání. Odnaučuje
komentářům a vysvětlivkám, zvyká na jednotu času, děje a místa, místo
spisovatele vychovává fotoaparát. Některé z těchto krátkých povídek jsou jen realistické, jiné neřeší nic
vážného, ještě jiné jsou polemikou s některými spisovateli. Věnování naznačuje,
komu je polemika určena, ale ne ve všech případech. Některá věnování jsou jen
zdvořilostní. Nejsem pozitivní katastrofista, neznal jsem kápa Kwašniaka,
nejedl jsem lidský mozek, nevraždil jsem děti, neseděl jsem v bunkru, nechodil
jsem s Němci na opery, nepil jsem víno v zahradní restauraci, neoddávám se
infantilnímu snění — a vůbec by mě moc mrzelo, kdyby povídky z Kamenného světa
měly být považovány za listy z autorova důvěrného deníku jen proto, že jsou
psány v první osobě. Nevím, jestli tato předmluva dostatečně omlouvá mé krátké povídky. Napsal jsem
ji hlavně proto, aby na mě neútočili všelijací radikální katolíci — a jiní.
Source of the quotation | Tadeusz Borowski: Rozloucení s Marií, Praha, Odeon, 1987 |
Bookpage (from–to) | pp. 207. |
|