Gombrowicz, Witold oldala, Lengyel életrajz
 |
Életrajz
Witold Gombrowicz (ur. 4 sierpnia 1904 w Małoszycach pod Opatowem, zm. 25 lipca 1969 w Vence, koło Nicei) – polski powieściopisarz, nowelista i dramaturg.
W latach dwudziestych podejmował próby literackie, ale legendarna powieść, w której formie i tematyce miała się manifestować nieoficjalna strona jego natury, została przezeń zniszczona (patrz: Wspomnienia polskie), podobnie jak niepowodzeniem skończyła się próba napisania powieści popularnej wraz z Tadeuszem Kępińskim. Na przełomie lat 20. i 30. zaczęły powstawać opowiadania, które ukazały się następnie drukiem jako Pamiętnik z okresu dojrzewania. Rozgłos w kołach literackich zapewniła mu publikacja powieści Ferdydurke.
Tuż przed wybuchem II wojny światowej Gombrowicz uczestniczył w dziewiczym rejsie Chrobrego – polskiego statku pasażerskiego do Ameryki Południowej. W związku z wiadomościami z kraju postanowił przeczekać wojnę w Buenos Aires w Argentynie. W końcu jednak pozostał tam aż do 1963 roku, żyjąc czasem, szczególnie w okresie wojny, na granicy ubóstwa.
Od grudnia 1947 do maja 1955 Gombrowicz pracował jako urzędnik bankowy w Banco Polaco. W 1950 nawiązał korespondencję z Jerzym Giedroyciem i od 1951 publikował w paryskiej Kulturze, gdzie w 1953 rozpoczął druk fragmentów "Dziennika". W tym samym roku "Kultura" wydała, jako tom 1 Biblioteki "Kultury", jego dramat Ślub oraz powieść Trans-Atlantyk. Ta powieść podjęła w kontrowersyjny sposób zagadnienie tożsamości narodowej na emigracji, przedstawiając jej karykaturalny wizerunek. Po październiku 1956 cztery książki Gombrowicza ukazały się w kraju, a ich autor zyskał duży rozgłos. Po roku 1958 władze nie zezwalały już jednak na druk następnych książek. Gombrowicz zyskał natomiast w latach 60. sławę światową, uwieńczoną licznymi tłumaczeniami dzieł, także kolejnych powieści: Pornografii i Kosmosu, oraz głośnymi realizacjami teatralnymi jego dramatów, szczególnie we Francji, Niemczech i Szwecji. W 1963 r. powrócił do Europy, otrzymawszy stypendium Fundacji Forda na pobyt w Berlinie, co władze komunistyczne w kraju skwitowały prasową kampanią przeciw pisarzowi. W 1964 spędził trzy miesiące w opactwie Royaumont pod Paryżem, gdzie jako sekretarkę zatrudnił Ritę Labrosse – Kanadyjkę z Montrealu studiującą literaturę współczesną. W 1964 r. przeniósł się do Vence koło Nicei na południu Francji, gdzie spędził resztę życia. Tam zażywał owoców sławy, która kulminowała w maju 1967 Międzynarodową Nagrodą Wydawców Prix Formentor. 28 grudnia 1968 r., na pół roku przed śmiercią, ożenił się z Ritą Labrosse.
Dwie powieści Gombrowicza zostały sfilmowane: Pornografię wyreżyserował Jan Jakub Kolski (film ukończono w 2003), a Ferdydurke Jerzy Skolimowski.Rok 2004, w setna rocznice urodzin pisarza, w ogłoszono w Polsce rokiem Gombrowicza.
