This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Vörösmarty Mihály: Stary Cygań (A vén cigány in Polish)

Portre of Vörösmarty Mihály

A vén cigány (Hungarian)

Húzd rá cigány, megittad az árát,
Ne lógasd a lábadat hiába;
Mit ér a gond kenyéren és vizen,
Tölts hozzá bort a rideg kupába.
Mindig igy volt e világi élet,
Egyszer fázott, másszor lánggal égett;
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot,
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

Véred forrjon mint az örvény árja,
Rendüljön meg a velő agyadban,
Szemed égjen mint az üstökös láng,
Húrod zengjen vésznél szilajabban,
És keményen mint a jég verése,
Odalett az emberek vetése.
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot,
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

Tanulj dalt a zengő zivatartól,
Mint nyög, ordít, jajgat, sír és bömböl,
Fákat tép ki és hajókat tördel,
Életet fojt, vadat és embert öl;
Háború van most a nagy világban,
Isten sírja reszket a szent honban.
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot,
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

Kié volt ez elfojtott sohajtás,
Mi üvölt, sír e vad rohanatban,
Ki dörömböl az ég boltozatján,
Mi zokog mint malom a pokolban,
Hulló angyal, tört szív, őrült lélek,
Vert hadak vagy vakmerő remények?
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot,
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

Mintha ujra hallanók a pusztán
A lázadt ember vad keserveit,
Gyilkos testvér botja zuhanását,
S az első árvák sirbeszédeit,
A keselynek szárnya csattogását,
Prometheusz halhatatlan kínját.
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot:
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

A vak csillag, ez a nyomoru föld
Hadd forogjon keserű levében,
S annyi bűn, szenny s ábrándok dühétől
Tisztuljon meg a vihar hevében,
És hadd jöjjön el Noé bárkája,
Mely egy uj világot zár magába.
Húzd, ki tudja meddig húzhatod,
Mikor lesz a nyűtt vonóbul bot:
Sziv és pohár tele búval, borral,
Húzd rá cigány, ne gondolj a gonddal.

Húzd, de mégse, - hagyj békét a húrnak,
Lesz még egyszer ünnep a világon,
Majd ha elfárad a vész haragja,
S a viszály elvérzik a csatákon,
Akkor húzd meg ujra lelkesedve,
Isteneknek teljék benne kedve.
Akkor vedd fel ujra a vonót,
És derüljön zordon homlokod,
Szűd teljék meg az öröm borával,
Húzd, s ne gondolj a világ gondjával.

1854



Stary Cygań (Polish)

Graj, Cyganie, przepiłeś zapłatę,
Wstrzymaj stopy do tańca się rwące;
Czym jest troska o wodzie i chlebie,
W zimny puchar lej wina jak słońce.
Na tym świecie takie bywa życie,
Raz się marznie, raz goreje skrycie.
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj,
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Niech krew twoja jak nurt żywy kipi,
Niech mózg w głowie jako popiół zblednie,
Niech się struna każda stanie burzą,
Oczy błysną jak komety we dnie.
Jak grad twardy była ludzkie ziarno,
Gdy się siało w ową ziemię czarną –
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj,
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Ucz się pieśni od dźwięcznej ulewy,
Jakże ona płacze i narzeka;
Zmiata statki i wyrywa drzewa,
I zabija zwierza i człowieka;
Dziś jest wojną w świecie nieobjętym,
Pękł grób Boga w tej krainie świętej.
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj,
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Czyjeż to stłumione westchnienie,
Co wciąż krzyczy, płacze, pędzi wściekle,
Kto dobija się do pował nieba,
Żeby niebo łkało jak młyn w piekle?
Dusza, serce, spadający anioł,
Nadzieja, wojska, co padły za nią?
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj,
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Jak gdybyśmy słyszeli w pustyni,
Biednego człowieka dzikie żale
I kij brata na braterskiej głowie,
Pacierz sierot przy nagrobnej skale,
Sępich skrzydeł lot cichszy niż dusza,
Nieśmiertelny ból Prometeusza.
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj,
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Niech się ziemia, ta oślepła gwiazda,
W gorzkiej mazi obraca na osi,
Niech się z grzechu na zawsze oczyści
I o łaskę w środku ognia prosi,
Niech przybywa Noe na ratunek
I świat nowy, i nowy gatunek.
Graj, Cyganie, nad skrzypcami drżyj;
Aż się smyczek postrzępi jak kij;
Puchar, serce całe w smutku, w winie,
Graj, Cyganie, a troska przeminie!

Graj, nie czekaj - raczej odłóż skrzypce.
Będzie jeszcze święto na tym świecie;
Kiedy gniew się uspokoi w burzy
I niezgoda wykrwawi się wreszcie,
Wtedy zagraj ogniściej od nowa,
Byś się bogom, Cyganie, spodobał.
Wtedy smyczek znów dó ręki weż
I niech czoło rozpogodzi pieśń.
Niech twe serce napełni się winem,
Graj, Cyganie, a troska przeminie.



Source of the quotationAntologia poezji węgierskiej Warszawa, PIW, 1975. p. 159.

minimap