This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Viewegh, Michal: Z Kvidova deníku

Portre of Viewegh, Michal

Z Kvidova deníku (Czech)


20. září 1968
Stěhujeme se do jakési Sázavy! Nikdo mi nedokázal srozumitelně říci proč. Řekli mi jenom, že jsem zmeškal začátek školního roku a že budu v Sázavě chodit ještě jeden rok do školky. Samé Jobovy zvěsti! Nikdo navíc přesně neví, kde ta Sázava je. Na mapě ČSSR jsme to nenašli. Otec řekl, že přinese zítra větší. Pořád si zpívá Kaťuši. Matka mlčí.

21. září 1968
Není to ani na té větší. Otec řekl, že přinese jednu ještě větší. Matka se hystericky smála a navrhovala mu, ať si půjčí od vojáků. Pokud ještě vůbec nějakou mají, dodala. Zeptal jsem se otce, proč mám jediným trhnutím zpřetrhat všechna citová pouta, která jsem si vůči Praze vytvořil. Protože jsem nechtěl čekat, až mě vyhodí z práce, řekl otec. Chtěl prý odejít sám. Jestli prý miluji Bruncvíka, umožní mi ho o víkendech navštěvovat. Připadalo mi, že se mi vysmívá.

22. září 1968
Otec i matka budou pracovat v sázavských sklárnách, kde se prý vyrábí světoznámé varné sklo pro domácnost a laboratoře. Budeme prý bydlet v podnikové vile s velkou prosklenou terasou a po práci se koupat v řece, která šumí hned pod okny, říkal otec. Pojedeme se tam prý zítra podívat. Matka se tvářila pochybovačně a říkala otci „Františku Hrubíne“. Řekla mi, že to tehdy nebylo žádný natáčení, ale normální okupace. Babička řekla, že to nebyla okupace, ale pogrom na turisty.

23. září 1968
Dneska jsme byli poprvé v Sázavě. Klášter ještě jakžtakž ujde, ale když jsem viděl to okolí, bylo mi jasné, že ti mniši tenkrát odešli zřejmě dobrovolně. Prohlédli jsme si s otcem tu podnikovou vilu. Líbilo se mi, že má v omítce různobarevná sklíčka. Matka zůstala sedět v autě. Řekl jsem jí, že se vila jmenuje DRÁBOVKA. Řekla, že to je pěkné jméno. Potom začalo pršet. Když jsem si v obchodě kupoval limonádu, zarazilo mě, že tu mají na regálech čokolády hned vedle mýdel a tak. Otec mi vysvětlil, že je to obchod se smíšeným zbožím, což prý je praktický nápad předbíhající v mnohém svou dobu, i když připouštěl, že ta leštěnka na nábytek v mrazicím boxu bude patrně omyl. Pršelo ovšem silněji, a tak jsme se běželi schovat do nejbližší restaurace. Běželi jsme skoro půl hodiny. Matka křičela, že řidič, který se bojí jezdit v dešti, potřebuje psychiatra. V restauraci byla spousta čundráků. V botách měli zasunuté polévkové lžíce, což mi připadalo vysloveně nehygienické. Otec s matkou se hádali, jestli je plakát VÝKUP KOŽEK modernistický nebo funkcionalistický. Když jsme snědli párky, přestalo pršet. Chtěl jsem jít, ale otec trval na tom, že počkáme, dokud neoschne vozovka. Matka si objednala rum. Chvíli pak zpívala společně s čundráky, ale při čtvrté písni se rozplakala. Když jsem se jí ptal, řekla mi, že ji rozesmutnil tklivý refrén TAK KOPNI DO TÝ BEDNY. V Praze nás otec držel hodinu násilím v parku, aby matka nevypadala uplakaně. Dědečkovi pak řekla, že Posázaví je vlahý kraj plný rázovitých milých lidí, nicméně že ona osobně ho bude odedneška považovat za Českou Sibiř.

29. září 1968
Dneska odpoledne jsme se stěhovali. Za okny Drábovky byla spousta cizích lidí. Matka řekla, že oba dva stěhováci musí být zřejmě ožralí, když nesou její postel na tu prosklenou terasu. Otec řekl, že je osočuje zcela neprávem, protože ona terasa bude skutečně naším dočasným domovem. Matka se na chodníku před vilou posadila do proutěného křesla a přibližně hodinu odtud pozorovala vlnky v řece. Potom mě vzala za ruku a řekla otci, že odjíždíme do Prahy. Otec řekl, že si vždycky přál oženit se s holkou do nepohody, ale že si - jak nyní vidí - zřejmě, vzal Pyšnou princeznu. Co prý má dělat inženýr Zvára, ptal se otec, který již třetí týden načerno bydlí i se svou snoubenkou v elektrickém transformátoru? Když se setmělo, matka mi řekla, že jí život s mým otcem stále víc připomíná Kanadskou noc.

30. září 1968
Terase je prosklená ze tří stran. Matka se včera styděla převléknout do pyžama. Tvrdila, že ji tím sklem pozorují stovky očí. Bylo mi jí trochu líto. Vlezl jsem si k ní pod peřinu a přitulil jsem se k jejímu baloňáku. Otec si četl knížky o skle.

1. října 1968
Začal říjen. Zeptal jsem se otce, co bude dělat, až nám sem ledový severák nafouká tři čtyři sněhové jazyky - odpověděl mi, že je vyluxuje. Někdy se ptám, zda je vůbec schopen být matce a mně alespoň trochu oporou. Buď si čte o skle, nebo si vyřezává ozdobné hole. Obyčejná píšťalka, o kterou jsem ho již několikrát slušně žádal, je ovšem zřejmě nad jeho síly. Pozítří jdou poprvé do práce a já do školky. Metafora je klíč ke skutečnosti. Čtu knížku o spisovatelství a pomáhám matce. Když se chce převléknout, musím jí postavit bunkr z matrací.

2. října 1968
Dneska jsme byli s otcem u řeky. Říkal, že potřebuje sehnat nějaké dřevo na vyřezávání. Zeptal jsem se ho, co má pořád s tím dřevem: Řekl mi, že je to materiál s vynikajícími psychohygienickými vlastnostmi, což prý lze v zemích východního bloku stěží docenit. Večer mi konečně udělal tu píšťalku. To to trvalo!



PublisherČeský spisovatel, Praha
Source of the quotationMichal Viewegh: Báječná léta pod psa

Z dziennika Kvida (Polish)

20 września 1968
Przeprowadzamy się do jakiejś Sázavy! Nikt nie umiał mi wytłumaczyć, dlaczego. Powiedzieli tylko, że spóźniłem się na początek roku szkolnego i że w Sázavie jeszcze przez rok będę chodził do przedszkola. Same hiobowe wieści! Oprócz tego nikt dokładnie nie wie, gdzie ta Sázava właściwie leży. Na mapie CSRS jej nie znaleźliśmy. Ojciec powiedział, że jutro przyniesie większą. Cały czas sobie śpiewa „Katiuszę”. Matka milczy.

21 września 1968
Nie ma jej też na większej. Ojciec powiedział, że przyniesie jeszcze większą. Matka śmiała się histerycznie i proponowała, aby pożyczył ją od żołnierzy. O ile jeszcze w ogóle jakąś mają, dodała. Zapytałem ojca, dlaczego jednym szarpnięciem muszę zerwać wszystkie więzy uczuciowe, lączące mnie z Pragą. Ponieważ nie chciałem czekać, aż mnie wyrzucą z pracy, rzekł ojciec. Podobno wolał odejść sam. Jeśli niby kocham Bruncvíka, umożliwi mi odwiedzanie go w czasie weekendów. Odniosłem wrażenie, że ze mnie kpi.

22 września 1968
Ojciec i matka będą pracować w sázavskiej hucie szkła, gdzie podobno produkuje się światowej sławy ogniotrwałe szkło na potrzeby gospodarstwa domowego oraz dla laboratoriów. Ojciec mówił, że będziemy mieszkać w przyzakładowej willi z dużą oszkloną werandą, a po pracy będziemy się kąpać w rzece, która szumi zaraz pod oknami. Jutro mamy pojechać tam się rozejrzeć. Matka miała sceptyczny wyraz twarzy i mówiła do ojca „Františku Hrubínie”. Powiedziala mi, że wtedy niż kręcono żadnego filmu, lecz że była to całkiem normalna okupacja. Babcia powiedziała, że to nie była okupacja, tylko pogrom na turystów.

23 września 1968

Dzisiaj pierwszy raz w byliśmy Sázavie. Klasztor jeszcze jako tako ujdzie, ale kiedy oglądałem okolicę, zrozumiałem, że ci mnisi odeszli chyba dobrowolnie. Razem z ojcem obejrzeliśmy tę willę przyzakładową. Podobalo mi się, że ma w tynku różnokolorowe szkiełka. Matka została w samochodzie. Powiedziałem jej, że willa nazywa się Drábovka. Stwierdziła, że to ładna nazwa. Potem zaczęło padać. Kiedy w sklepie kupowałem lemoniadę, zaskoczyło mnie, że tutaj na regałach leżą czekolady zaraz obok mydeł i tym podobnych artykułów. Ojciec wyjaśnił mi, że jest to sklep z towarami mieszanymi, co podobno jest pomysłem praktycznym, wyprzedzającym pod wieloma względami swą epokę, chociaż zgodził się, że ten środek do polerowania mebli znalazł się w ladzie chłodniczej prawdopodobnie przez pomyłkę. Padało coraz bardziej, więc pobiegliśmy się schować do najbliższej restauracji. Biegliśmy prawie pół godziny. Matka krzyczała, że takiemu kierowcy, który boi się jeździć w czasie deszczu, potrzebny jest psychiatra. W restauracji było wielu młodych wagabundów. Mieli wsunięte w buty łyżki stołowe, co wydawało mi się zdecydowanie niehigieniczne. Ojciec kłócił się z matką, czy plakat SKUP SKÓREK jest modernistyczny czy funkcjonalistyczny. Kiedy zjedliśmy parówki, przestało padać. Chciałem już iść, ale ojciec upierał się, że jeszcze jezdnia musi wyschnąć. Matka zamówiła rum. Potem przez chwilę śpiewała razem z młodymi wagabundami, ale przy czwartej piosence rozpłakała się. Kiedy ją spytałem, dlaczego płacze, odpowiedziała, że w smutny nastrój wprawił ją tkliwy refren NO KOPNIJ W TO PUDŁO. W Pradze ojciec przemocą trzymał nas przez godzinę w parku, aby matka nie wyglądała na zapłakaną. Dziadkowi powiedziała potem, że Posázavie jest deszczowym krajem, pełnym oryginalnych, miłych ludzi, jednak ona osobiście będzie je od dziś uważała za czeską Syberię.

29 września 1968
Dzisiaj po południu przeprowadzaliśmy się. Za oknami Drábovki było mnóstwo obcych ludzi. Matka powiedziała, że ci dwaj z firmy od przeprowadzek muszą być chyba pijani, skoro niosą jej łóżko na tę oszkloną werandę. Ojciec powiedział, że oskarża ich bezpodstawnie, gdyż ta weranda będzie faktycznie naszym tymczasowym domem. Matka usiadła w wiklinowym fotelu przed willą i stamtąd mniej więcej przez godzinę obserwowała fale na rzece. Potem wzięła mnie za rękę i powiedziała ojcu, że wracamy do Pragi. Ojciec powiedział, że zawsze chciał się ożenić z dziewczyną na dobre i na złe, a tymczasem – jak teraz widzi –niewątpliwie poślubił dumną księżniczkę. Co niby dopiero ma robić inżynier Zvára, zauważył ojciec, który razem ze swą narzeczoną już trzeci tydzień mieszka na czarno w elektrycznym transformatorze? Kiedy się ściemniło, matka powiedziała mi, że życie z moim ojcem coraz bardziej przypomina jej zieloną noc.

30 września 1968
Weranda oszklona jest z trzech stron. Wczoraj matka krępowała się, kiedy miała przebrać się w piżamę. Twierdziła, że przez te okna obserwują ją setki oczu. Trochę, było mi jej żal. Położyłem się koło niej i przytuliłem do jej prochowca. Ojciec czytał książki o szkle.

1 października 1968
Zaczął się październik. Zapytałem ojca, co zrobi, kiedy lodowaty wiatr północny nawieje nam tu trzy czy cztery zaspy – odparł, że odśnieży. Nieraz się zastanawiam, czy w ogóle jest w stanie być dla matki i dla mnie oparciem. Albo czyta o szkle, albo rzeźbi sobie ozdobne laski. Jednak wykonanie zwykłej fujarki, o którą go już kilka razy uprzejmie prosiłem, jest niewątpliwie ponad jego możliwości. Pojutrze po raz pierwszy idą do pracy, a ja do przedszkola. Metafora to klucz do rzeczywistości. Czytam książkę o pisarstwie i pomagam matce. Kiedy chce się przebrać, muszę jej z materaców wybudować bunkier.

2 października 1968
Dzisiaj z ojcem byliśmy nad rzeką. Powiedział, że musi zdobyć jakieś drewno do rzeźbienia. Zapytałem go, o co mu chodzi z tym drewnem. Odpowiedział, że jest to materiał o wyjątkowych właściwościach psycho-higienicznych co podobno trudno docenić w krajach wschodniego bloku. Wieczorem nareszcie zrobił mi fujarkę. Ale się naczekałem!

 




minimap