This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Čapek, Karel: Człowiek, który się nie podobał (Muž, který se nelíbil in Polish)

Portre of Čapek, Karel

Muž, který se nelíbil (Czech)

Muž, kterého držel za rameno, byl bledý a bezvýrazný. “Proč bych neskákal?” ozval se chabě. “Já tady totiž bydlím.”
Četník Panenka uvažoval krátce o situaci. “To je možné,” řekl, “ale mně se nelíbí, že skáčete z okna.”
“Já jsem nevěděl, že to je zakázané,” omlouval se bezvýrazný muž. “Zeptejte se pana Pacovského, že tu bydlím. Já jsem totiž Roedl.”
“To je možné,” pravil četník Panenka. “Tak mně ukažte své papíry.”
“Papíry?” děl pan Roedl nejistě. “Já totiž nemám s sebou žádné papíry. Já si o ně dopíšu.”
“My už si o ně dopíšeme sami,” řekl Panenka ochotně. “Pojďte se mnou, pane Roedl.”
“Kam?” bránil se pan Roedl, popelavý v tváři. “Jakým právem... jakým právem mě chcete sebrat?”
“Protože se mně nelíbíte, pane Roedl,” prohlásil Panenka. “Nedělejte žádné řeči a pojďte.”
Na četnické stanici seděl pan strážmistr Kolda v papučích, kouřil dlouhou fajfku a četl úřední noviny. Když uviděl Panenku s panem Roedlem, spustil veliký křik: “Ale ježíšmarjá, Márinko, co mně to děláte? Copak nemám mít pokoj ani v neděli? Proč mně sem zrovna v neděli vodíte lidi?”
“Pane strážmistře;” hlásil Panenka, “mně se ten člověk nelíbí. Když mě viděl jít do hospody, skočil oknem na dvorek a chtěl se ztratit do lesa. A papíry taky nemá. Tak jsem ho sebral. Je to nějaký Roedl.”
“Aha,” řekl pan Kolda se zájmem. “Pan Roedl. Tak už vás tu máme, pane Roedl.”
“Vy mne přece nemůžete zatknout,” pravil znepokojeně pan Roedl.
“To nemůžeme,” souhlasil pan Kolda. “Ale můžeme vás zadržet, že jo! Márinko, skočte do té hospody, prohledejte pokoj pana Roedla a nechte sem donést jeho věci. Sedněte si, pane Roedl.”
“Já... Já odpírám jakoukoliv výpověď,” koktal pan Roedl rozčileně. “Já si budu stěžovat... já protestuji -”
“Ježíšmarjá, pane Roedl,” vzdychl pan Kolda, “vy se mně nelíbíte! Já se s vámi nebudu tahat. Sedněte si tamhle a držte hubu.” Načež se chopil novin a četl dále.
“Koukněte se, pane Roedl,” řekl po chvíli, “ono vám je vidět na vočích, že to s vámi není v pořádku. Já bych na vašem místě řekl všecko, a budete mít pokoj. Ale když nechcete, tak je taky dobře.”
Pan Roedl seděl bledý a zrosený potem; pan Kolda ho pozoroval, frkaje odporem, a pak šel přerovnávat houby, které sušil nad kamny
“Helejte, pane Roedl,” začal zase po nějaké době, “tak my budeme zjišťovat vaši identitu; a vy zatím budete sedět u soudu a nikdo s vámi nebude mluvit. Člověče, nebuďte protivný!”
Pan Roedl setrval v zarytém mlčení a pan Kolda, znechuceně bruče, si čistil dýmku. “No jo,” řekl, “tak se podívejte: ono to může trvat třeba měsíc, než vás zjistíme; ale ten měsíc, pane Roedl, vám pak nezapočítají do trestu. Dyť je to škoda, takhle ztratit měsíc trestu!”
“A když se přiznám,” řekl pan Roedl váhavě, “tak...”
“Tak se na vás uvalí vyšetřovací vazba, že jo,” vykládal pan Kolda, “a ta se vám započítá. Dělejte si, co chcete. Vy se mně nelíbíte, já budu rád, až si vás odvezou ke krajskému. Teda tak je to, pane Roedl.”
Pan Roedl vzdychl; v jeho těkavých očích byl žalostný a skoro uštvaný výraz. “Proč,” vydralo se z něho, “proč mně každý říká, že se mu nelíbím?”
“Protože máte strach,” děl rozšafně pan Kolda. “Vy něco skrejváte, pane Roedl, a to nemá nikdo rád. Pročpak se nikomu nepodíváte do očí? Vy nemáte pokoj. To je to, pane Roedl.”
“Rosner,” opravil bledý člověk stísněně.
Pan Kolda se zamyslil. “Rosner, Rosner, počkejte, který Rosner? To mně zní nějak povědomě.”
“No přece Rosner Ferdinand,” vyhrkl člověk.
“Rosner Ferdinand,” opakoval pan Kolda, “to už mně něco říká. Rosner Ferdinand...”
“Depozitní banka ve Vídni!” pomáhal bledý muž.
“Aha!” zvolal radostně pan Kolda. “Zpronevěra. Už to mám. No jo, Rosner! Člověče drahá, vždyť na vás máme už tři roky zatykač! Tak vy jste Rosner,” opakoval potěšeně. “Ale proč jste to hned neřekl? Koukejte, já bych vám byl málem ukázal dveře, a vy jste Rosner! Márinko,” hlaholil na vstupujícího četníka Hurycha, “vždyť je to Rosner, defraudant!”
“Totiž,” trhl sebou Rosner trochu bolestně.
“Ale Rosnere,” chlácholil ho pan Kolda, “na to si zvyknete. Buďte rád, že už to je venku. Proboha vás prosím, člověče zlatá, kde jste se po ty tři roky schovával?”
“Schovával;” řekl Rosner hořce. “Buďto ve spacím voze, nebo v těch nejdražších hotelech. Tam se člověka neptají, kdo je a odkud je.”
“A jejej,” pravil pan Kolda soucitně, “to jste s tím měl náramnou režii, že jo!”
“To si myslím,” ulevoval si Rosner. “Ale copak jsem mohl jít do nějaké hospody, kam přijdou poldové na šťáru? Pane, já musel pořád žít nad své poměry! Nikde jsem nebyl dýl než tři noci, až tady - a tady jste mne čapli.”
“No jo,” těšil ho pan Kolda. “Ale to už vám docházely prachy, viďte, Rosnere? To už byl stejně konec.”
“Byl,” souhlasil Rosner. “Ale já vám povím, že už bych to byl dýl ani nevydržel. Jezus, vždyť já jsem si po ty tři roky s nikým od srdce nepromluvil, až tady! Vždyť já jsem se nemohl ani najíst! Jak se na mne někdo podíval, už jsem se hleděl ztratit... Každý si mne tak prohlížel,” stěžoval si Rosner, “každý mně připadal, jako by byl od policie. Považte si, i pan Pacovský.”
“Z toho si nic nedělejte,” pravil pan Kolda. “Pan Pacovský je totiž bejvalej od policie.”
“Tak vidíte,” bručel Rosner; “pak má být našinec někde za větrem! Proč si mě tak každý prohlížel? Copak vypadám jako, nějaký zločinec?”
Pan Kolda ho pozorně přezkoumal. “Já vám něco řeknu, Rosnere,” řekl, “teď už ne; teď už vypadáte jako docela obyčejný člověk. Ale předtím jste se mně, holenku, nelíbil; já nevím, co tak na vás neštymovalo... No,” rozhodl, “Márinka vás odvede k soudu. Ještě není šest hodin, tak to vám započítají dnešek do vazby. Kdyby nebyla neděle, tak bych vás tam odvedl sám, abyste viděl, že - hm, že už proti vám nic nemám. To dělala jen ta cizota, Rosnere; ale teď je to v pořádku. Márinko, zatkněte ho!”

“Víte, Márinko,” pravil toho večera pan Kolda, “já vám řeknu, mně se ten Rosner dost líbil. Docela milý člověk, že jo! Já myslím, že mu nedají víc než rok.”
“Já jsem se přimluvil,” řekl četník Panenka zardívaje se, “aby mu dali dvě deky. On není zvyklý spát na kavalci...”
“To je dobře,” mínil pan Kolda. “A já řeknu dozorci, aby s ním sem tam promluvil. Aby ten Rosner teda viděl, že zas je mezi lidma.” 



PublisherPovídky z jedné kapsy, Povídky z druhé kapsy, p. 64-67., Českoslovenký spisovatel, Praha, 1978

Człowiek, który się nie podobał (Polish)

Człowiek, którego trzymał za ramię, był blady i miał twarz bez wyrazu.
– A dlaćzego nie wolno mi skakać? – odezwał się słabym głosem: – Ją przecież tu mieszkam.
Żandarm Panienka rozważył szybko sytuaćję.
– To całkiem możliwe – rzekł – ale mnie się nie podoba, że wyskakuje pan oknem.
– Nie wiedziałem, że to jest wzbronione – tłumaczył się człowiek o twarzy beż wyrazu. – Niech pan spyta pana Pacovskiego, czy tu nie mieszkam. Nazywam się Roedl.
– To całkiem możliwe – powiedział żandarm Panienka. – No, to niech mi pan pokaże swoje papiery.
– Papiery? – podjął pan Roedl niępewnie. – To znaczy, ja nie mam przy sofie papierów. Napiszę, żeby mi je przysłali.
– Już my, po nie napiszemy sami – odrzekł Panienka skwapliwie. – Proszę ze mną, panie Roedl.
– Dokąd? – bronił się Roedl, a twarz jego przybrała barwę popiołu. – Jakim prawem... jakim prawem chce mnie pan aresztować?
– Bo mi się pan nie podoba, panie Roedl – oznajmił Panienka. – Proszę dużo nie gadać i iść ze mną.
Na posterunku żandarmerii pan wachmistrz Kolda siedział sobie w papuciach, ćmił długą fajkę i czytał gazetę urzędową. Gdy zobaczył Panienkę z panem Roedlem, podniósł wielki krzyk:
– Jezus, Maria, Marysiu, co wy mi tu wyczyniacie?! Cóż to, już nawet w niedzielę nie będę miał spokoju? Po co mi akurat w niedzielę ludzi tu przyprowadzacie?
– Panie wachmistrzu – meldował Panienka – mnie się ten człowiek nie podoba. Kiedy widział, że wchodzę do gospody, wyskoczył oknem na podwórko i chciał nawiać do lasu. No, tom go przytrzymał. Jęst ta niejaki Roedl.
– Aha! – rzekł pan Kolda z zainteresówąniem. – Roedl. No, to już pana tu mamy, panie Raedl.
– Wy mnie przecież nie możecie aresztować – powiedział z niepokojem pan Roedl.
– Nie możemy – zgodził się pan Kolda. – Ale możemy pana zatrzymać, prawda? Marysiu, skoczcie no do tej gospody, przeszukajcie pokój pana Roedla i każcie tu przynieść jego rzeczy. Proszę siadać, panie Roedl.
– Ja... ja odmawiam wśzelkich zeznań – wyjąkał pan Roedl zdenerwowany. – Ja wniosę zażalenie... ja protestuję...
– Jezus, Maria, panie Roedl – westchnął pan Kolda – pan mi się nie podoba! Ja się tu z panem nie będę handryczył. Siadaj pan tam i trzymaj pan gębę na kłódkę.
Po czym wżiął gazetę i czytał dalej.
– Niech no pan posłucha, panie Roedl – odezwał się po chwili – panu z oczu patrzy, że coś jest tam u pana nie w porządku. Ja bym na pańskim miejscu powiedział wszystko i będzie pan miał spokój. Ale jeżeli pan nie chce, to też dobrze.
Roedl siedział blady, zroszony potem; pan Kolda obserwował ga prychając z niezadowolenia, a potem poszedł poprawić grzyby, które suszył nad piecem.
– Niech pan posłucha, panie Roedl – podjął znowu po pewnym czasie – wobec tego musimy zabrać się do stwierdzenia pańskiej tożsamości. A pan tymczasem będzie siedział w areszcie sądowym i nikt z panem nie będzie gadał. Człowieku, nie bądź uparty!
Pan Roedl trwał w kamiennym milczeniu, a Kolda, mrucząc coś markotnie, czyścił sobie fajkę.
– No tak, niech pan dobrze posłucha – rzekł – zanim pana sprawdzimy, może to potrwać i miesiąc; ale tego miesiąca, panie Raedl, ńie zaliczą panu do kary. Przecież szkoda stracić w taki głupi sposób miesiąc kary!
– A jeżeli się przyznam – odezwał się pan Roedl z wahaniem – to...
– Czeka pana więzienie śledcze, to jasne – wyjaśnił pan Kolda – a to już się panu zaliczy. Niech pan robi, ca pan chce. Pan mi się nie podoba, będę się cieszył, kiedy odwiozą pana do powiatu. Tak jest, panie Roedl.
Pan Roedl westchnął; jego rozbiegane oczy miały wyraz żałosny, niemal jak oczy zaszczutego zwierzęcia.
– Dlaczego – wykrztusił z trudem – dlaczego kążdy mi mówi, że mu się nie podobam?
– Dlatego, że się pan boisz – odrzekł łaskawie pan Kolda. – Pan coś ukrywa, panie Roedl, a tego nikt nie lubi. Czemu pan nikomu w oczy nie spojrzy? Pan jest niespokojny. Tak to jest, tak, panie Roedl.
– Rosner... – poprawił go blady człowiek ze smutkiem.
Pan Kolda zamyślił się.
– Rosner, Rosner, czekaj pan, który Rosner? To nazwisko wydaje mi się jakieś znajome.
– No, przecież Ferdynand Rosner – wykrztusił człówiek.
– Ferdynand Rosner – powtórzył pan Kolda – to już mi coś mówi. Ferdynand Rosner...
– Bank Depozytowy w Wiedniu – pomógł mu blady mężczyzna.
– Aha! – zawołał pan Kolda radośnie. – Sprzeniewierzenie! Już jestem w domu. No tak, Rosner! Cziowieku kochany, przecież my już od trzech ląt mamy listy gończe za Banem. To pan jest Rosner – powtarzał ucieszony. – Ale dlaczego pan tego od razu nie powiedział? Panie, niewiele brakowało, a byłbym, pana za drzwi wyrzucił, a pan jest Rosner! Marysiu – zawołał radośnie do wchodzącego żandarma Hurycha – przecież to Rosner, defraudant!
– Za przeproszeniem – szarpnął się Rosner dotknięty boleśnie.
– Ależ, panie Rosner – uspokajał go pan Kolda – przyzwyczai się pan do tego, przyzwyczai. Niech pan będzie zadowolony, że już to na wierzch wylazło. Bój się pan Boga, człowieku złoty, gdzieżeś się pan ukrywał przez te trzy lata?
– Ukrywał! – podjął Rosner z goryczą. – Albo po wagonach sypialnych, alba po najdroższych hotelach. Tam człowieka nie pytają, kim jest i skąd.
– Aj, aj, aj – powiedział pan Kolda współczująco – to musiał pan mieć cholerne kaszty, co?
– No myślę – żalił się Rosner. – Ale czy mogłem zajeżdżać do jakiejś gospody, gdzie mogą przyjść gliny z łapanką? Musiałem stale żyć ponad stan, mój panie. Nigdzie nie byłem dłużej niż trzy noce, dopiero tutaj... i tutaj żeście mnie capnęli.
– No trudno – pocieszał go pan Kolda – ale i tak forsa się panu kończyła, prawda? To j uż i tak byłby koniec.
– Koniec – zgodził się Rosner. – I powiem panu, że dłużej już byan tego nie wytrzymał. Jezu, przecież ja od trzech lat z nikim sobie od serca nie pogadałem, dopiero tutaj, z wami. Przecież ja nawet spokojnie zjeść nie mogłem. Jak tylko ktoś na mnie spojrzał, od razu patrzyłem tylko, jak by mu zejść z oczu... Każdy tak mi się przyglądał – skarżył się – każdy na mnie robił wrażenie, jak by był z policji. Niech pan pomyśli, nawet pan Pacovsky.
– Niech się pan tym nie przejmuje – powiedział pan Kolda. – Ten Pacovsky to były policjant.
– No widzi pan – mruknął Rosner. – I jak tu człowiek może sobie znaleźć bezpieczny kąt. Dlaczego każdy tak mi się przypartrywał? Cóż to, czy wyglądam na jakiegoś przestępcę?
Pan Kolda przyjrzał mu się uważnie.
– Coś panu powiem, panie Rosner – powiedział – teraz już nie; teraz już wygląda pan na całkiem zwykłego człowieka. Ale przedtem toś mi się pan, kolego, nie podobał; ja nawet nie wiem, co to tak w panu nie sztymowało... No – postanowił – Marysia odwiezie pana do sądu. Nie ma jeszcze szóstej. To znaczy, że dzisiejszy dzień zaliczą panu jeszcze do kary. Gdyby nie niedziela, sam bym pana odwiózł, żeby pan widział, że... hm, że już nie mam panu nic do zarzucenia. To tylko ta obcość między nami, panie Rosner; ale teraz wszystko jest w porządku. Marysiu, aresztujcie go!
– Wiecie co, Marysiu – mówił tego wieczoru pan Kolda – muszę wam powiedzieć, że mnie się ten Rosner dosyć podobał. Całkiem prżyjemny człowiek, prawda? Myślę, że mu nie dadzą więcej niż rok.
– Ja ich tam prosiłem – rzekł żandarm Panienka czerwieriąc się – żęby mu dali dwa koce. Bo on nie przyzwyczajony spać na pryczy.
– Dobrzeście zrobili – oświadczył pan Kolda. – A ja powiem dozorcy, żeby z nim od czasu do czasu pogadał. Żeby ten Rosner wiedział, że znowu jest między ludźmi.

 




minimap